Delinin biri yazmış, kırk akıllı okuduğundan bir şey çıkartamamış. Joyce için büyük bir zafer, gerisi için hezimet... Jung’un dediği gibi, “kimse okurun burnunu kendi budalalığına sürtmemeli bunca, ancak tam da bunu yapmakta Ulysses.” Kutsal kitapları okumak yerine ona kutsal muhafazalar yapmak için uzun vakitlerini harcayan budalalar gibi okumuş katoliklerin yorumlarından dolayı önyargıyla ve korkuyla yaklaştım bu kitaba. Bu kitabı elime almaya hak iddia edebilmek için senelerce hazırlandım ve sabrettim. Okumaya eşanlı olarak Nevzat Erkmen çevirisi, Armağan Ekici çevirisi, Ulysses sözlüğü ve Odeyssia olmak üzere dört kitap üzerinden ilerledim. Hakkında yazılmış pek çok makale(Türkçe’ye çevirilmişler), yabancı medya ve kaynaklardan besledim okumamı. Kitabı hiç küçümsemedim ama kitabı ilahlaştıracak kadar büyütenlere gerçekten acıyarak bakıyorum. Bu dağı bu bahsettiğim ahmakların önünde yükseltebilmiş yazarın önünde saygıyla eğiliyorum. Delinin biridir o...“Oynak bir şarkı söylemeye başlayana dek hep tasalı zannederdim onu. Sonra anladım.”(Ulysses,sf.326) Joyce’un yazarken çok eğlendiği ortada...peki bu eğlencenin karşısında bunca acı çeken okura ne demeli?. Demek Joyce okuyorsun? Kolay gelsin! Anlayamıyorum! Dünyanın en zor... “Vış anam, neler işitiyorum!”(Ulysses,sf.224) ya da “Hadi be!”(Ulysses,sf.550). Joyce ile mitoloji devam ediyor. Günümüz insanı için bir kutsal kitap inseydi, bu kitap Ulysses'den farklı olmazdı. Çağımızın bu kadar saçmalığını anlamlandırdığını zanneden insanın böyle bir kutsal kitap karşısındaki çaresizliğini ve saçmalamasını gözlerimin önünde canlandırabiliyorum. Ulysses'ın bir kaç yerinde Nietzsche'nin Zerdüşt'ü geçer; yani Zerdüşt'ün alt başlığıyla -Herkes için ve hiç kimse için bir kitap- Ulysses böyle bir kitaptır. Terry Eagleton’ın şu yorumuna katılıyorum; “Okur, romanın bir yığın ayrıntıyla şişirilmiş içeriğinde harıl harıl kendi yolunu bulmaya çalışırken bir hileyle karşı karşıya olduğunu anlar: Bu kitabın şayet bir ‘anlamı’ varsa, onun içeriğinde aramak anlamsızdır.” Bu cümleyi Ulysses’dan alıntıyla tamamlayınca anlaşılıyor yazarın niyeti:”Kaçtığını zannederken kendine toslar insan.” İşte Ulysses bu yağlı ahmaklar için saf sudur; Onu kendinden ayırır ve cezalandırır. İki ayrı çevirmenden okumanızı tavsiye ederim. Her ikisi de güzel çeviri olmasının yanında çevirmenin karşılaştığı zorlukları anlamış oluyorsunuz ve okumanızdan ayrıştırabilme fırsatı elde ediyorsunuz. Nevzat Erkmen'in Türkçesi zorlu olmasına rağmen gerçekten eğlendirici ve eğitici ancak bazı kısımlar yapay kalmış. Armağan Ekici'in çevirisi daha anlaşılabilir, yerine göre daha samimi ama çaresiz kaldığı kısımlar maalesef göze çarpıyor. Evet.

UlyssesJames Joyce · Yapı Kredi Yayınları · 20231,068 okunma

·

49 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Barış Ağca