Nazım Hikmet'ten okuduğum ikinci kitapla karşınızdayım. Bu seferki yolculuğum 1930-1940 yıllarına oldu. O dönemdeki ezen-ezilen, zengin-fakir, çatışmalarını iç içe harmanlamış Nazım Hikmet. Marksizm etkisiyle şiirlerdeki müzikli ahenki okurken hemen tanıyorsunuz. Makinelerin sesini... Bu eserin ilk bölümü "Benerci Kendini Niçin Öldürdü?" adlı bölümdür. Benerci Hindistan'da yaşamaktadır. Fakat o ülkesinin o anki durumundan memnun değildir ve bunu düzeltmek için elinden geleni yapmak için uğraşır. O Hindistan'daki İngiliz Emperyalizm'den halkı uyarmaya çalışarak ülkedeki sosyalizm akımını n daha da tanınmasını ister. Ülkesinin özgür bir ülke olması için çalışır. Bunun için toplantılar yapılırken, İngiliz casusları onları tutuklar ve Benerci serbest kalır. Benerci serbest kalınca arkadaşları onunla görüşmek istemez çünkü o mimlenmiştir. İngilizler artık onu takip etmeye başlamıştır. Bu sırada sevdiği kızın ingiliz casusu olduğunu öğrenir ve aranacak kişilerden isminin karalandığını görür. Bu duruma dayanamayan Benerci sevgilisini terk eder. Her şey üst üste gelmiştir ve o kendini öldürmek ister. Fakat bu durumdan da vazgeçer. En iyi arkadaşı halkı ayaklandırmak için konuşma yaparken onu fark eder ve ona taş atar. En iyi arkadaşı verem olur ve bu sırada Benerci onu bir yerde saklar. Bu sırada arkadaşı bir kitap yazar ve bu kitabı bitiremeden miting de rahatsızlığı ilerlediği için ölür. Bu kitabı Benerci hapishanede tamamlar ve artık yaşlandı Benerci! Hapishaneden çıktığında kendini öldürmeye karar verir. "II Dikine mustatil bir apartımanın en üst katında dört köşe bir oda. Perdesiz pencereler. Pencerelerin dışında yıldızlı geceler. Genç adam alnını dayamış cama. Ben, romanın muharriri diyorum ki genç adama: — Delikanlım!. İyi bak yıldızlara, onları belki bir daha göremezsin. Belki bir daha yıldızların ışığında kollarını ufuklar gibi açıp geremezsin.. Delikanlım!. Senin kafanın içi yıldızlı karanlıklar kadar güzel, korkunç, kudretli ve iyidir. Yıldızlar ve senin kafan kâinatın en mükemmel şeyidir. Delikanlım!. Sen ki, ya bir köşe başında kan sızarak kaşından gebereceksin, ya da bir darağacında can vereceksin. İyi bak yıldızlara onları göremezsin belki bir daha... Delikanlım!. Belki beni anladın, belki anlamadın. Kesiyorum sözümü. İşte kapı açıldı geldi beklenen kadın.. «— BEKLETTİM Mİ?» «— ÇOK... Ama zarar yok..» Kadın yakaladı genç adamı elinden. Genç adam yakaladı kadını belinden. Bir yumrukta kırdı camı. Oturdular pencerenin içine. Sarktı ayakları gecenin içine... Işıklı bir deniz dibi gibi başlarında, sağda, solda gece yanıyor. Ayakları karanlık boşluklara sallanıyor.. Sallanıyor ayakları sallanıyor ayakları... ........... DUDAKLARI ...... Sevmek mükemmel iş delikanlım. Sev bakalım... Mademki kafanda ışıklı bir gece var, benden izin sana, seeeeev sevebildiğin kadar... " "I. Gözüme altın bir damla gibi akan yıldızın ışığı, ilkönce boşlukta deldiği zaman karanlığı, toprakta göğe bakan bir tek göz bile yoktu... Yıldızlar ihtiyardılar toprak çocuktu. Yıldızlar bizden uzaktır ama ne kadar uzak ne kadar uzak... Yıldızların arasında toprağımız ufaktır ama ne kadar ufak ne kadar ufak... Ve Asya ki toprakta beşte birdir. Ve Asya'da bir memlekettir Hindistan, Kalküta Hindistan'da bir şehirdir, Benerci Kalküta'da bir insan... Ve ben haber veriyorum ki, size: Hindistan'ın Kalküta şehrinde bir insanın yolu üstünde durdular. Yürüyen bir insanı zincire vurdular... Ve ben tenezzül edip başımı ışıklı boşluklara kaldırmıyorum. Yıldızlar uzakmış toprak ufakmış umurumda değil, aldırmıyorum... Bilmiş olun ki, benim için daha hayret verici daha kudretli daha esrarlı ve kocamandır: yolu üstünde durulan zincire vurulan İ N S A N . . . "Yanılmayan yalnız tembeldir, budalalardır. İş yapan yürüyen adam yanılır. Mesele yanlışın idrakindedir." "ŞARKILARIMIZ Şarkılarımız varoşlarda sokaklara çıkmalıdır. Şarkılarımız evlerimizin önünde durmalı camlara vurmalı kapıların ellerini sıkmalıdır, sıkmalıdır acıtana kadar, kapılar bağlı kollarını açana kadar... Biz anlamayız tek ağzın türküsünü. Her matem gecesi her bayram günü, şarkılarımız bir gaz sandığını yere yıkarak sandığın üstüne çıkarak kocaman elleriyle tempo tutmalıdır. Şarkılarımız çam ormanlarında rüzgar gibi bize kendini hep bir ağızdan okutmalıdır!!. Şarkılarımız ön safta en önde saldırmalıdır düşmana. Bizden önce boyanmalıdır şarkılarımızın yüzü kana.. Şarkılarımız varoşlarda sokaklara çıkmalıdır! Şarkılarımız bir tek yüreğin perdeleri inik kapısı kilitli evinde oturamaz!. Şarkılarımız rüzgara çıkmalıdır..." "MAVİ GÖZLÜ DEV, MİNNACIK KADIN VE HANIMELLERİ O mavi gözlü bir devdi. Minnacık bir kadın sevdi. Kadının hayali minnacık bir evdi, bahçesinde ebruliii hanımeli açan bir ev. Bir dev gibi seviyordu dev. Ve elleri öyle büyük işler için hazırlanmıştı ki devin, yapamazdı yapısını, çalamazdı kapısını bahçesinde ebruliiii hanımeli açan evin. O mavi gözlü bir devdi. Minnacık bir kadın sevdi. Mini minnacıktı kadın. Rahata acıktı kadın yoruldu devin büyük yolunda. Ve elveda! deyip mavi gözlü deve, girdi zengin bir cücenin kolunda bahçesinde ebruliiii hanımeli açan eve. Şimdi anlıyor ki mavi gözlü dev, dev gibi sevgilere mezar bile olamaz: bahçesinde ebruliiiii hanımeli açan ev.. " "Orada Tanıdıklarım Bir kafes. Bir kanarya kuşu. Sarı kanatların tellere vuruşu. Kitaplar, kitaplar, Puşkinden Mayakofskiye kadar şiir kitapları.. Kitaplar, kitaplar, Felsefe – Diyalektik Materyalizm. İktisat – Dört cilt Kapital. Bir keman – yeni doğmuş bir çocuk gibi yatıyor kutusunda. Pencere açık. Dışarda şehir – ayışıklı uykusunda… Gözler. Kocaman, berrak, iri, iki mavi damla gibi gözleri.. Kumral kıvırcık bir sakal. Yüzü beyaz… Pencere açık. Gece. Yaz…. Odada ikimiz. Konuşuyor o: -“İsterdim ki ben, Şarkılarımı söylesinler benim el ele tutuşup dönerken çocuk bahçelerinde çocuklarımız.. Duyduğum seslerin en güzelidir – bir yaz gecesi – dizimde yatan bir çocuğun bana yıldızları soruşu..” Bir kafes. Bir kanarya kuşu. Bir keman – yeni doğmuş bir çocuk gibi yatıyor kutusunda. Pencere açık. Dışarda şehir – ayışıklı uykusunda. Odada ikimiz. Konuşuyor o: -“İsterdim ki ben, bir kitap bekçisi olayım camları güneşli bir kitap evinde. Duyduğum zevklerin en doyulmazıdır – yıldızlı cenup denizlerinin alevinde sabahlar gibi sevilen bir kitap başında sabahlamak….” Kitaplar, kitaplar, Puşkinden Mayakofskiye kadar şiir kitapları. Felsefe – Diyalektik Materyalizm. İktisat – Dört cilt Kapital. Gözler. Kocaman, berrak, iri, iki mavi damla gibi gözleri. Duvarda bir tabanca – N A G A N T .. Pencere açık. Dışarda yaz. Gözler. Yüzü beyaz. İkimiz. Konuşuyor o: -“Öldürüyorum. Öldürüyorum. Öldürüyorum. Boşalan bir çuval gibi devrildiklerini görüyorum. İş ağır. Fakat….” Duvarda bir tabanca – N A G A N T .. İkimiz. Konuşuyor o: -“Kalbini, kellesini, bağrını – TEK KELİME – inkilaba verenler taşırlar bizde yükün en ağırını. Öldürüyorum. Devrildiklerini görüyorum… Halbuki ben çocuklarımız el ele tutuşup dönerken şarkılarımı…. Ben.. Bir kitap evinde… Yıldızlı cenup denizlerinin alevinde sabahlar gibi sevilen bir kitap başında sabahlayım…” Yüzü beyaz. Pencere açık. Gece. Yaz.." "GİDEN Camların üstünde gece ve kar. Bembeyaz karanlıkta parlıyan raylar - uzaklaşılıp kavuşulmamayı hatırlatıyor. İstasyonun üçüncü mevki bekleme salonunda siyah başörtülü, çıplak ayaklı bir çocuk yatıyor. Ben dolaşıyorum... Gece ve kar - pencerelerde. Bir şarkı söylüyorlar içerde. Bu, giden kardeşimin en sevdiği şarkıydı. En sevdiği şarkı... En sevdiği... En...... Kardeşler, bakmayın gözlerime ağlamak geliyor içimden... Bembeyaz karanlıkta parlıyan raylar - uzaklaşılıp kavuşulmamayı hatırlatıyor. İstasyonun üçüncü mevki bekleme salonunda siyah başörtülü, çıplak ayaklı bir çocuk yatıyor.. Gece ve kar pencerelerde. Bir şarkı söylüyorlar içerde!.." "Ses Çeneni avuçlarının içine alıp, duvara dalıp kalma!. Çeneni avuçlarının içine alma!. Kalk! Pencereye gel! Bak! Dışarda gece bir cenup denizi gibi güzel, çarpıyor pencerene dalgaları.. Gel! Dinle havaları: havalar seslerin yoludur, havalar seslerle doludur: toprağın, suyun, yıldızların ve bizim seslerimizle... Pencereye gel! Havaları dinle bir: Sesimiz yanındadır, sesimiz seninledir..." Taranta-Babu'ya Mektuplar'da, daha iyi bir iş imkanları için İtalya'ya gelen Taranta-Babu'nun eşi, İtalya'daki faşizm etkisinden dolayı tutuklanmıştır. Bu mektuplar, Nazım Hikmet'in arkadaşının Roma'da bir pansiyondaki bir odada kalmasıyla, odadaki gönderilmeyen mektupları bulmasıyla ortaya çıkar. "TARANTA - BABU'YA BEŞİNCİ MEKTUP Görmek işitmek duymak düşünmek ve konuşmak koşmak alabildiğine başı dolu başı boş koş- -mak... Hehehey TARANTA - BABU hehehey yaşamak ne güzel şey anasını sattığımın yaşamak ne güzel şey.. Düşün beni kollarım, senin üç çocuk doğurmuş geniş kalçalarındayken... Düşün sıcak... Düşün kara bir taşa damlıyan çırılçıplak bir su sesini... İstediğin yemişin rengini, etini, adını düşün... Gözdeki tadını düşün kıpkırmızı güneşin yemyeşil otun ve koskocaman masmavi bir çiçek gibi açan ay ışığının... Düşün TARANTA - BABU! İnsanoğlunun yüreği kafası kolu yedi kat yerin altından çekip çıkarıp öyle ateş gözlü çelik allahlar yaratmış ki kara toprağı bir yumrukta yere serebilir, yılda bir veren nar bin verebilir. Ve dünya öyle büyük, öyle güzel öyle sonsuz ki deniz kıyıları her gece hepimiz yan yana uzanıp yaldızlı kumlara yıldızlı suların türküsünü dinleyebiliriz... Yaşamak ne güzel şey TARANTA - BABU yaşamak ne güzel şey... Anlıyarak bir usta kitap gibi bir sevda şarkısı gibi duyup bir çocuk gibi şaşarak YAŞAMAK... Yaşamak: birer birer ve hep beraber ipekli bir kumaş dokur gibi... Hep bir ağızdan sevinçli bir destan okur gibi YAŞAMAK.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . YAŞAMAK.. Ne acayip iştir ki bu ne mene gidiştir ki TARANTA - BABU bugün bu «bu inanılmıyacak kadar güzel» bu anlatılamıyacak kadar sevinçli şey: böyle zor bu kadar dar böyle kanlı bu denlü kepaze... " Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı, vatanı için ölen bir kişiden bahseder. "6. Bir gece bir denizde yalnız yıldızlar ve bir yelkenli vardı. Bir gece bir denizde bir yelkenli yapyalnızdı yıldızlarla. Yıldızlar sayısızdı. Yelkenler sönüktü. Su karanlıktı ve göz alabildiğine dümdüzdü. Sarı Anastasla Adalı Bekir hamladaydılar. Koç Salihle ben pruvada. Ve Bedreddin parmakları sakalına gömülü dinliyordu küreklerin şıpırtısını. Ben: — Ya! Bedreddin! dedim, uyuklıyan yelkenlerin tepesinde yıldızlardan başka bir şey görmüyoruz. Fısıltılar dolaşmıyor havalarda. Ve denizin içinden gürültüler duymuyoruz. Sade bir dilsiz, karanlık su, sade onun uykusu. Ak sakalı boyundan büyük küçük ihtiyar güldü, dedi: — Sen bakma havanın durgunluğuna derya dediğin uyur uyur uyanır. Bir gece bir denizde yalnız yıldızlar ve bir yelkenli vardı. Bir gece bir yelkenli geçip Karadenizi gidiyordu Deliormana Ağaçdenizine... " " — Ahmed, demiştim, bana öyle geliyor ki sen Bedreddin hareketinden biraz da millî bir gurur duyuyorsun. Sesime tuhaf bir eda vererek söylediğim bu cümlenin içinde, Ahmed, «millî gurur» terkibini birdenbire bir kamçı gibi eline almış, onu suratımda şaklatmış ve demisti ki: — Evet, biraz da millî bir gurur duyuyorum. Tarihinde Bedreddin hareketi gibi bir destan söyliyebilmiş her milletin şuurlu proleteri bundan millî bir gurur duyar. Evet, Bedreddin hareketi aynı zamanda benim millî gururumdur. Millî gurur! " ... " — Evet, demişti, bizim muhitimiz de Bedreddin'i, Börklüce Mustafa'yı, Torlak Kemâl'i, onların bayrağı altında dövüşen Aydınlı ve Deliormanlı köylüleri yaratabildiği için, ben şuurlu Türk proleteri, millî bir gurur duyuyorum. Millî bir gurur duyuyorum, çünkü derebeylik tarihinde bile bu milletin emekçi kütleleri (yani nüfusunun 9/10'u) Sakızlı Rum gemiciyi ve Yahudi esnafını kardeş bilen bir hareket doğurabilmiştir. Çünkü unutmayın ki «başka milletleri ezen bir millet hür olamaz.» "

Benerci Kendini Niçin Öldürdü?Nazım Hikmet Ran · Yapı Kredi Yayınları · 20091,863 okunma

··

139 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.