Bugün bahsedeceğim Zweig eseri, içinde iki novella bir de kısa öykünün bulunduğu harika bir kitap. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Modern Klasikler Dizisi 171. kitap olan eserin içinde bulunan öyküler şöyle:
Sahaf Mendel
Görülmeyen Koleksiyon
Unutulmayacak Bir İnsan
Ben önce kitaba ismini veren Sahaf Mendel'den bahsetmek istiyorum. Onun hikâyesinin beni çok etkilediği ile başlamalıyım. Yahudi asıllı kitap antikacısı Jakob Mendel, Polonya-Rus sınırında doğmuş ve 30 yıl önce gizlice Rus sınırından Viyana'ya geçmiştir. Kitapların sihirbazı, eşsiz hafızası olan biridir. Onda herkes aradığını bulur, kütüphanede bulunmayan hatta sahafların bilmediği kitapları bilir Mendel. Hem koleksiyonerlerin ilgisi büyük hem de önemli müşterilere sahiptir. Ancak birgün bir şey olur. Ve başına gelen talihsiz olay sonrası hem Mendel eski alışkanlıklarını kaybeder hem de yaşadığı şehir Viyana köklü bir değişikliğe uğrar.
Yahudi asıllı Zweig, Rus bir karakter olan Mendel'in 1915 yılı sonundaki büyük saldırı sonrası neler yaşadığını gözler önüne seriyor. Aslında savaş ile hiçbir işi olmayan, kendi halinde yaşayan ve hayatı kitaplardan ibaret olan bir insanın her ne kadar masum da olsa sırf yazdığı bir mektup yüzünden nelerle karşı karşıya kalabileceğini derinden hissettiriyor okuyucuya yazar. Savaşın, toplama kamplarının insanlara neler yaptığını onları nasıl ruhları çekilmiş bir hâle soktuğunu yalın ama unutulmayacak bir şekilde anlatıyor.
Zweig'ın karaktere seçtiği isim de üstüne düşünülmesi gereken bir detay. Jakob sözcüğü İbranice kökeni ile bilinir. "Jahwe" yani Tanrı'nın ismi ve "akep" yani aldatmak sözcüklerinden türetilmiştir Jakob. "Tanrı korusun" anlamındadır. Yazarın Tevrat'a göndermeler yaptığı birçok eserinden biridir Sahaf Mendel.
Diğer iki öyküden ise kısaca bahsedeyim.
1920 Almanya'sında geçen Görülmeyen Koleksiyon'da hiç beklemediği bir antika tablo ile karşılaşan karakteri okuruz. Alman-Fransız savaş gazisi bir koleksiyoner ile karşılaşan Berlinli ünlü saat antikacısının öyküsü sizi çok etkileyecek.
Unutulmayacak Bir İnsan'da ise maddiyat yerine dosta sahip olmanın değeri ile yüzleştiriyor bizi Zweig. Anton'dan öğrenecek çok şeyimiz var emin olun.
Üç öyküde de üzülecek, duygulanacak, şaşıracak ve kendinizi karakterlerin yerine koyacaksınız. İnsan hikâyelerini böylesine ustaca anlatan bir yazarı okuma mutluluğu kelimelerle anlatılamaz. Kesinlikle tavsiye ediyorum, eminim çok seveceksiniz...
