hayır, değildir.
.
Vahdet-i mevcud yaratanı yaratılmışta görebilmektir.
Sayfa 4Kitabı okudu
·
407 görüntüleme
Vahdet-i mevcud, panteizm felsefesinin İslâm alemindeki adlandırılışından başka bir şey değildir. Âlemden başka bir vücûd kabul etmez. Âlem tanrıdır. Müellif bunu vahdet-i vücud ile çok yakın, neredeyse aynı anlama gelecek şekilde kullanıyor. Vahdet-i Vücud'un felsefî cereyan olarak hiçbir karşılığı yoktur. Vahdet-i vücud âlemin varlığını reddeder. Kaldı ki tanrılık isnâd etsin. Vahdet-i mevcud, âlemi merkezleştirir; vahdet-i vücud'da tanrı hem merkezdedir hem de zâtından başkası fer' olandır. Bunların mukayesesini, alakası bulunmadığını Avni Bey Hazretleri Füsus şerhinde uzun uzun işlemişler. Belli ki müellif zamanında ortada bulunan bir kafa karışıklığına, kavram karmaşasına maruz kalmış.
Bir kere, yaratan ve yaratılan ayrımı yapılabilen bir yerde, hatta bir yaratıştan bahsedilen yerde vahdet-i mevcuddan bahsedilemez ki, yaratan eşyada görülebilsin. Burada tanrının âleme tecellisi de mümkün değildir, çünkü tecelli için tanrı ve bir de âlem olması lazım; hulûl bile, ittihad bile yoktur, çünkü bunlar için de iki ayrı varlık ispat etmek gerekir. Halbuki bu felsefede iki varlık ispat edilmez.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.