Küba'daki İspanya-Amerika Savaşı'nda (1898-1901) dehşet verici rakamlara ulaşan sarı humma kaynaklı ölümlerin üzerine 1900'de ABD ordusu içinde bir Sarı Humma Komisyonu kuruldu. Kurulun başına Johns Hopkins Üniversitesi'nden Walter Reed ve ABD ordu- sunda görev yapan askeri doktor James Carroll getirilmişti. Havanalı doktor Carlos Finlay daha önce, yapılan deneylere dayanarak sarı hummayla ilgili taşıyıcı sivrisinek teorisine dikkati çekmişti. Bu deneylerde sağlıklı gönüllüler, sarı hummalı hastaları sokan sivrisineklere sokturulmuş ve bu gönüllüler hastalanmıştı. Amerikalı araştırmacılar Finlay'in haklı olduğunu kanıtladılar ama bu sefer hastalıktan farklı bir sivrisinek türü sorumluydu: Aedes aegypti. Havana'da çok başarılı bir sivrisinek yok etme programı uygulandı; Fransızların kanal inşa planının sarı hummanın neden olduğu kor- kunç kayıplar nedeniyle sekteye uğradığı Panama Kanalı Bölgesi nde de benzer bir strateji izlendi. Bataklıkları kurutmak ve durgun su kaynaklarını azaltmak sivrisinek kaynaklı hastalıkları büyük oranda azalttı ve Panama Kanalı'nın inşaatı 1904'te yeniden başlayarak nihayet 1914'te tamamlandı: Tıp biliminin alenen kazandığı müthiş bir zaferdi bu.
Ne var ki bu tür zaferler muğlak bir miras bıraktı. Bir kere, tropik bölgelerdeki sağlık sorunlarının Batı'nın tıp alanındaki bilimsel mü- dahaleleriyle rahatça çözülebileceği yolundaki kibirli inancı körüklediler. Yirminci yüzyılda bu tür yöntemlerle sıtmayı (diğer hastalıkların yanı sıra) yok etme kampanyalarının başarısızlığı bu düşüncenin yanlışlığıni ortaya koyuyor. Tiptaki birçok yaklaşım ve yatırımin Üçüncü Dünya'nın gerçek ihtiyaçlarına hiç uygun olmadığı anlaşılmış durumda.
Sayfa 99
·
87 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.