Kitabı bitirdikden sonra etkisinden kurtulmak bir hayli zaman aldı. John Steinbeck sadece dostluğu değil, bu kısacık hikayede ırkçılık, salt maddiyata esir olmak, yoksulluk gibi konuları çok ince işlemiş.
George ve Lennie göçmen toprak işçisi olan iki arkadaştır. Onların birbirine zıt dostlukları vardır. Ve biz bu iki dostun hayat tasvirlerini günümüz hükûmetlerinin, insanların, toplumun hayatlarında tam olarak görüyoruz. Şöyle ki, George mantığı, parayı, totaliterliği temsil ediyorken Lennie duygusallığı, sevgiyi, boyun eğmeyi, yani maneviyyatı temsil ediyor. Lennienin sonda kayb eden taraf olmasının sebebi tam da para, totaliterlik, manevi duyguların yitirilmesidir. Biz burada Lennieyi insan olarak değil, maneviyyatımızın tamsili olarak görmeliyiz. Ve bana göre, bu metafor şimdiki dünya sistemimizin tıpatıp aynısı. Sonda maddiyat maneviyyatı yok etti...
İnsanı hayatta tutan, umutları ve hayalleridir. Buradan yola çıkarak, kitabın neden "Fareler ve İnsanlar" olduğunu da anlamış oluyoruz. Farelerin hayali peynirdir, insanların hayali ise çoğunlukla paradır. Ama ne fareler peyniri bulabiliyor, ne de insanlar parayı...
Kitabın en etkileyici kısmı ise (bana göre :)) Georgenin Lennieye sürekli sen olmasaydın her şey daha güzel olurdu derken aslında Lenniesiz bir hayatı düşünmediğiydi. Yani, biz duygularımızı asla terk edemeyiz, bıksak da duygularımıza sıkıca bağlı yaşarız. Belki, bazı duygularımızı yitirsek, hayatımız kolaylaşır gibi gelir, ama tam aksidir oysa...
