İngiliz Edebiyatı okuyan arkadaşlarımdan adını duyduğum, ama bulamadığım için bir türlü okuyamadığım bir kitaptı “Ivanhoe”. Kısmet bugüneymiş. Walter Scott aristokrat bir aileden gelen, edebiyatta Romantik akımın öncülerinden sayılan, çok sayıda eser vermiş, başarıları sayesinde “Sir” ünvanına layık görülmüş bir İskoç tarihçi ve yazar.1819 yılında yayınlanan ve en ünlü eseri sayılan “Ivanhoe”da 12. yüzyıl İngiliz tarihine göndermelerle dolu bir kahramanlık ve aşk hikayesi anlatıyor. Bu kısa hikayenin bir çok ilgi çekici tarafı var. Öncelikle hikaye, 12. yüzyıl İngiltere’sinde, kral “Aslan Yürekli Richard”ın Haçlı Savaşları için Filistin’de olduğu ve tahtını kıskanç ve hırslı kardeşi John’a emaneten bıraktığı dönemde geçiyor. Filmleri seyredenler hemen hatırlayacaklardır; evet, kral John’un adaletsizliklerine karşı ormana kaçan ve zenginden çalıp fakire dağıtan efsanevi kahraman (ya da bizim topraklarımızdaki karşılığı ile eşkiya demeliyiz) Robin Hood’un yaşadığı dönem bu… Nitekim Walter Scott romanında bir yan karakter olarak kullandığı ve klasik efsaneye göre çok daha cana yakın ve şakacı kıldığı Robin Hood (romandaki adıyla Locksley) karakteri ile, günümüzde heyecanla izlediğimiz o filmlerin temelini atıyor. Şövalyelerin turnuvada yarıştığı, kazananın en güzel kızı kaptığı bir yarışma hikayenin ana gövdesini oluşturuyor, ancak karakter bolluğundan da kafamız karışıyor. Güzeller güzeli kimsesiz Rowena’yı besleyip büyüten ve Saxson’lu soylu Athelstan ile evlendirip siyasi güç kazanmak isteyen baba Cedric var örneğin; roman boyunca vurgulanan Saxson-Norman gerilimi bu baba üzerinden dile getiriliyor. Hikayeye ismini veren Ivanhoe bu Cedric’in oğlu; babasının planlarına karşı çıkıp Rowena ile kendisi evlenmek isteyince evden kovulmuş ve Haçlı Seferlerine katılmış. Turnuva sırasında aniden ortaya çıkıyor, kral John’a yakın şövalyeleri teker teker yeniyor, türlü maceralardan sonra -bence biraz saftirik kalan- Athelstan’ı da saf dışı bırakıp kızı kapıyor. Tabii hikaye boyunca esrarla kimliğini saklayan ama aslında tebdili kıyafet dolaşıp kurnazca kardeşi John’u alt etmeye çalışan Aslan Yürekli Richard da Ivanhoe’nun yanı başında… Hikayeye kötü kalpli Tapınak Şövalyeleri, para sahibi olmalarına rağmen aynı zamanda çok onurlu Yahudi baba-kız -ki kızın gereksiz fedakarlığı beni öfkelendirip feminist damarımı kabartıyor-, -yine Robin Hood’dan hatırlarsınız, iyi yürekli rahip ve sevimli uşaklar da peyderpey dahil oluyorlar. Hatta sonlara doğru bir cadı yakma sahnesi bile var; tarihte cadı yakmanın 13. yüzyıldan sonra başladığını söyleyen kimi edebiyat eleştirmenleri bu sahne nedenle Walter Scott’ı romantizmin b..unu çıkarmakla eleştirmişler. Ama zaten baştan sona abartılı hikayesi ile bir efsane kurgulayan Scott’un bu manipülasyonu beni rahatsız etmiyor. Son olarak da romanda epey yer tutan Saxson-Norman geriliminden bahsedeyim. Normanlar, kuzeyden akınlarla Avrupa’ya gelen ve özellikle bugünün Fransa sınırları içinde yerleşen halk -Normandiya adı buradan geliyor, Vikingler dizisini seyredenler bu akınları ve başındaki yakışıklı amcayı da hatırlayacaklardır.-. Fransa’da servet ve güç elde eden bu Normanlar 11. yüzyılda -tam olarak 1066 yılında- İngiltere’yi fethediyorlar. Günümüzde karışmış olsalar da İngiltere halkı, adanın ilk sahipleri Saxson’lar ve sonradan gelen işgalci Normanlar’dan oluşuyor. Her ne kadar sonradan gelenler para, güç ve ünvanlarla gelmiş ve İngiltere’nin bir daha hiç işgal edilmemesini sağlamış olsalar da, milliyetçi İngilizler hala o eski, onurlu Saxson kanını yüceltmeyi seviyorlar. Bir İskoç asilzadesi olarak Walter Scott da bu kısa hikayesinde tam da bunu yapıyor. Okuduğum versiyon bir çocuk kitabı olarak basılmıştı. Böyle eski, masalsı bir hikayenin günümüz okuyucusuna pek hitap etmeyeceği düşünüldüğünden olsa gerek… Gerçekten de günümüz romanından sonra “Ivanhoe”yu okuyunca öyle büyük keyif alamıyor insan. Ama benim gibi tarih okumayı seviyorsanız, hele de yakınlarda Vikingler’lerin son sezonunu izlediyseniz ilginizi çekebilir.

IvanhoeWalter Scott · Bilge Kültür Sanat · 2003102 okunma

··

1.032 görüntüleme

Seda

@sedadnz ·

18 Şubat 2022 04:47

Vikingler detayını eklemeseydin, tövbe okuyasım gelmezdi bu kitabı :) Haftaya, Valhalla başlıyor, Normanların lideri o yakışıklı amca, Kral William rolünde, izleyelim, feyizlenelim :) Emeğine sağlık arkadaşım.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.