Osmanlı'da şairler kendilerine patron ararlar ve bundan dolayı kaleme aldıkları eserleri devrin padişahına veya ricâle (devlet ileri gelenleri, büyükleri) sunarlar. Patrondan kasıt hâmidir. Yani bugünkü tabiriyle "sponsor" diyebiliriz sanırım. Patrona sahip şairler, geçim derdi çekmezler çünkü bütün giderleri patronu tarafından karşılanır veya kendisine aylık maaş bağlanır. Hâl böyle olunca geçim sıkıntısı çekmeyen şair kendini sanatına adayabilmektedir. Bu durum eser kalitesini de etkilemektedir. Her şair patron bulma şansına sahip olamıyor ne yazık ki. Örneğin; Bağdatlı Ruhi, Fuzuli, Priştinalı şair Mesihi gibi... Patron bulamayan şairler sanata sırt çevirip, dünyaya küsebilmektedirler. Mesela Priştinalı şair Mesihi, patronu Hadım Ali Paşa öldükten sonra başka bir patron bulamamış ve yoksulluk içinde ölmüştür. Bu da gösteriyor ki şair için patron, büyük bir önem arz etmektedir. Hatta Aşık Çelebi, " Bir eserin değerini patronu belirler." görüşünü savunmuştur. Ünlü şair Fuzuli de bu dertten muzdariptir yukarda belirttiğim gibi. Fuzuli de devlet ileri gelenlerine mektuplar yazmış, kendine patron aramıştır. Ünlü eseri Şikayetname'de sıkıntılarını yazıya dökmüştür. Kitaptan bir alıntı ekleyip, yazımı burada bitiriyorum. " Şikayetname, patronun lutf ve keremine el açan her şâirin, hayat trajedisini özetlemekte. Burada, asil bir insanın, büyük bir sanatkârın, dünyanın küçüklüğü karşısında duyduğu hayal kırıklığı, isyan ve istihza konuşuyor. Burada güçlü mevkilerde oturan patronların, alçaklarda yaşam kavgası veren ruh zengini fakirlerle bitmez tükenmez karşılaşması var. Öyle bir toplumda efendiden dilenmek zorunda kalan şâirin çaresizliği dile getirilmekte. Şikayetname, patronajın gerçek yüzünü, o dönemde yaşayan şâir psikolojisini, en gerçekçi biçimde yansıtan bir belgedir. " sf. 57

Şâir ve PatronHalil İnalcık · Doğu Batı Yayınları · 2019640 okunma

·

200 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.