Proust, 16 ciltlik Geçmiş Zaman Ardında’yı bitirdikten sonra: «Artık ölebilirim» demiştir. Öyle de olur. Romanın son noktasını kondurunca avcundaki can kuşunu da uçurur. Bu, insana inanılmaz görünür. Ama gerçek sanatçı budur. Yarattığı şey kendi yaşamından önce gelir.