HİSSELERİ NE ZAMAN SATMALI
Ağır Tempolu Şirketler
Bu kategoride size pek yardımcı olamayacağım çünkü öncelikle elimde hiç ağır tempolu şirket hisse bulundurmam. Bu tür hisseleri alırsam değer yüzde 30-50 arası artar artmaz, fiyat düşerse, ya da şirketten tehlike sinyalleri gelmeye başladığında hemen satarım. Bu tehlike sinyalleri şunlar olabilir:
- Şirket iki yıl arka arkaya pazar payını kaybeder ve yeni bir reklam ajansı ile anlaşırsa,
- Yeni ürün geliştirilmiyor, araştırmaya yönelik para harcanmıyorsa ve kuruluş elindeki ürünlerle yetiniyorsa,
- Şirketin son aldığı yan kuruluşlar kâr getirmiyor ve şirket teknolojik açıdan gelişmiş yeni kuruluşlar peşinde olduğunu duyuruyorsa,
- Şirket yaptığı bu alımlar için büyük paralar ödüyor, bilançosunda nakitten çok borç görünüyorsa, elinde fiyatı düşse bile kendi hisselerini geri almak üzere ayırılmış para yoksa,
- Hisse fiyatının düşmekte olduğu durumlarda temettüler yeni yatırımcı çekecek kadar yüksek değilse.
Orta Tempolu Kuruluşlar
Ben bu kategorideki hisselerimi sık sık değiştiririm. Orta tempoyla büyüyen bir şirketten yatırımların on katı kâr beklemek pek gerçekçi olmaz. Hisse fiyatı kazançların üzerine çıkarsa, ya da fiyat/kazanç oranı normal düzeyinin çok üzerindeyse, hisseyi satarak ileride daha düşük fiyattan tekrar satın almak, ya da onun yerine başka bir hisse almak daha mantıklı olacaktır. Hisseyi satmanız için diğer nedenler şunlar olabilir:
- Son iki yıldır piyasaya sürülen ürünler fazla başarılı olmamışsa, yeni ürünler ise hâlâ test aşamasında ve bir yıl içinde piyasaya sürülemeyecek durumda ise,
- Hissenin fiyat/kazanç oranı 15, aynı sanayideki benzer şirketlerinse fiyat/kazanç oranları 11-12 ise,
- Son bir yıl içinde şirket yöneticileri şirketin hissesini almamışlarsa,
- Şirket kazancının yüzde 25'ini sağlayan büyük bir yan kuruluş ekonomideki gelişmelerden zarar gördüyse,
- Şirketin büyüme hızı düşmeye başladıysa ve şirket, harcamalarını kısarak kârını sabit tutmayı başarsa da ilerisi için fazla ümit görünmüyorsa.
Döngüsel Şirketler
Bu kuruluşların hisselerini satmanın en iyi zamanı döngünün sonuna doğrudur, (…) Bir keresinde döngüsel sayılabilecek bir sektör olan savunma sanayiinde kazançlarda hiçbir düşüş yokken, General Dynamics hisseleri yüzde 50 değer kaybetmişti. Bunun nedeni döngünün sonuna gelinmeden hisselerini satmakta acele eden yatırımcılardı. Bunun kuruluşla ilgili bir takım olumsuz gelişmeler meydana geldiğinde de hisseleri satmak akıllıca bir davranış olur. Harcamalar artıyor olabilir. Tesisler tam kapasite çalışıyor ve şirket bu kapasiteyi genişletmek için para harcıyor olabilir. Kuruluşla ilgilenmenizi sağlayan şey her ne idiyse, eğer artık gözünüze eskisi kadar çekici görünmüyorsa hisseleri satmanın zamanı geldi demektir.
Bir tehlike işareti elde mevcut mal birikmesi ve şirketin bir türlü bunları satamamasıdır. Bu da fiyatlarda indirim yapılmasını gerektirecek ve böylece kârı azaltacaktır. Rekabet döngüsel şirketler için zararlıdır. Yeni firma müşteri kazanmak için fiyatları düşürecek, bu nedenle herkes fiyatlarda indirim yapmak zorunda kalarak kazancının bir bölümünü kaybedecektir. Nikele karşı büyük bir talep olduğu ve Inco'nun rakibi bulunmadığı sürece kuruluş kar etmeye devam edecektir. Ama talep azalmaya ve nikel üreticileri ürünlerini kendileri satmaya başlarsa Inco'nun başı dertte demektir. Diğer satış gerekçeleri:
- Sendika sözleşmesi bir yıl içinde sona erecekse ve sendika başkanı son anlaşmada yer almayan bir takım hakların yeni anlaşmaya eklenmesini talep ediyorsa,
- Ürüne gelen talep azalıyorsa,
- Şirket yeni ve modern bir tesis yaptırmak amacıyla bütçesini iki kat aşan para harcamış, bunun yerine daha hesaplı olan mevcut tesislerini yenileme alternatifini seçmemişse,
- Şirket harcamalarını azaltmasına karşın hâlâ yabancı imalatçılarla rekabet edemiyorsa.
Hızlı Büyüyen Kuruluşlar
(…) Asıl dikkat edilmesi gereken nokta daha önce de sözünü ettiğim gibi büyüme hızının azalmaya başladığı üçüncü aşamaya gelinmeden hisseleri satabilmektir. (…) Hele hele kırk Wall Street analisti hisseyi hararetle tavsiye ediyorlarsa, hisselerin yüzde 60'ı yatırımcı kurumlara aitse, üç gazetede şirketin yönetim kurulu başkanını öven makaleler çıktıysa hiç durmayın, hisseleri bir an önce elinizden çıkarın. Diğer satış işaretlerine gelince:
- Son üç ayda satışlar yüzde 3 düştüyse,
- Yeni açılan şubeler beklenilen başarıya ulaşamıyorsa,
- Anahtar konumdaki yöneticilerin bazıları şirketten ayrılarak rakip firmaya geçtiyse,
- Şirket bütün yatırım kuruluşlarını tek tek dolaşarak onlara ne kadar başarılı olduğunu anlatmaya çalışıyorsa,
- Gelecek iki yıl için en iyimser kazanç artış tahmini yüzde 15-20 iken hissenin fiyat/kazanç oranı 30 ise.
Yeniden Canlanan Şirketler
Yeniden canlanan bir kuruluşun hissesini satmak için en iyi zaman yeniden canlandıktan hemen sonradır. Şirketin bütün dertleri sona ermiştir ve bunu herkes bilmektedir. Şirket eski hâline dönmüştür; artık ya hızlı büyüyen bir şirkettir, ya döngüseldir vs. Hissedarlar göğüslerini gere gere şirketin hisselerini aldıklarını söyleyebilirler. Eğer bu yeniden canlanma süreci başarılı olduysa hisseyi yeni bir sınıfa sokmanız gerekir. (…) Diğer bazı işaretler:
- Bir yıldır azalmakta olan borç tutarı son üç ayda 25 milyon dolar artış gösterdiyse,
- Mevcut mallar satış artış hızının iki katı hızla artıyorsa,
- Kazanç beklentilerine göre fiyat/kazanç oranı yüksekse,
- Şirketin en güçlü bölümü ürününün yüzde 50'sini tek bir müşteriye satıyor, bu müşterinin de satışlarında azalma oluyorsa.
Mal Varlığı Açısından Zengin Şirketler
Son yıllarda yatırımcılar hisseleri satmak için mal varlıklarının keşfedilmesini beklemeyi tercih ediyorlar. Nasıl olsa eninde sonunda bu gizli değerler ortaya çıkacaktır. Şirketin borcu bu değerleri aşmıyorsa hisseleri satmanız için bir gerekçe yoktur. (…) Artık gizli kalmış mal varlıklarının ortaya çıkması için çocuklarınız büyüyüp torunlarınız olana kadar beklemeniz gerekmiyor. Eskiden yıllar boyu değeri anlaşılamamış bir hisseyi elinizde tutup fiyatının tek bir kuruş oynamadığına tanık olabilirdiniz. Bu günlerde ise hisse değerlerinin anlaşılması çok daha kısa zaman alıyor, bunu da gizli mal varlıklarının peşinde koşan iş adamlarına borçluyuz. (…) Etrafta bu kadar deneyimli kurt varken amatör borsacının gizli mal varlıklarını bulabilmesi zor, ama bu hisseleri aldıktan sonra ne zaman satmak gerektiğine karar verebilmek daha da zor. En iyisi Bass kardeşler mal varlıklarını fark edene kadar hisseyi elinizde tutun. Bu Bass kardeşler olmasa bile Steinberg, Icahn, Belzbergler, Pritzkerler, Irwin Jacobs, Sir James Goldsmith, Donald Trump, Boone Pickens ya da hatta Merv Griffin olabilir. Bu aşamadan sonra kuruluşun satılması ve hisse fiyatının ikiye, üçe, hatta dörde katlanması söz konusu olabilir. Diğer satış işaretlerine gelince:
- Hisseler gerçek değerlerinin altında satılmasına karşın yönetim sermaye sağlamak için hisse sayısını yüzde 10 arttıracağını duyurduysa,
- 20 milyon dolara satılması beklenen bir yan kuruluş ancak 12 milyon dolara alıcı bulduysa,
- Kurumlar vergisindeki düşüş şirketin ileriye dönük vergi muafiyetinden elde edeceği kârı azaltıyorsa,
- Yatırımcı kurumların elindeki hisselerin oranı beş yıl önce yüzde 25 iken bugün yüzde 60'a çıkmışsa.
Sayfa 329Kitabı okudu
·
107 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.