Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.26
Gönderi
·
Puan vermedi
kitabın girişinde de belirtildiği üzere 3 temel üzerine kurulu bir incelemeden oluşmaktadır.
1. kelam ilmi
2. imamı taklit, veya talimiye
3. filozofların yolu ve doktirinleri
kitapta bahsedilen önemli konu başlıkları ise aşağıdaki şekildedir:
- Fıtrat : doğan her çocuğun fıtrat üzerinde doğması (dolayısıyla doğuştan gelen bilgi ve beceri)
- Yakıni bilgi (aynel yakın) kuşkuya yer bırakmayacak şekilde açığa çıkmış, yanlışlık ve yanılgı imkanı bulunmayan kesin bilgi. Hatta emin olunmayan hiçbir bilginin yakıni bilgi olamayacağı.
- Müsbet ilimler : Celiyyat (hislere, sezgiye dayalı bilgi) , hissiyat (duyulara dayalı bilgi) ve zaruriyat (akılla elde edilen bilgi)
- Kesin bilgi yoksa delil oluşturmak da mümkün olmaz.
- Şerh yani açmanın anlamı soruldu, Hazreti Resulullah "yüce Allah'ın kalbe attığı bir ışıktır" dedi. "Göstergesi nedir?" diye soruldu, "gurur yeri olan dünyaya karşı ilgisiz durmak, ebedilik yurduna yönelmektir" dedi.
Gerçeği arayanların tasnifi ise aşağıdaki şekilde verilmiş:
Kelamcılar : rey ve nazar ehli olduklarını söylerler
Batıniler: talim mezhebi olduklarını söylerler
Felsefeciler: Burhan ehli olduklarını söylerler
Sufiler: Bunlar Muşahade ve Mukaşefe ehli olduklarını söylerler.
Yukarıdakilerin sırasıyla incelemesi ise:
- 1.1 Kelam: ilmi kendi amacı için yeterli ama benim amacım için yeterli olmadığını gördüm. Kelam ilminin amacı ehl-i sünnet akidesini korumak ve onu bidatçilerin bulandımalarına karşı savunmaktır. (sofilerin yaklaşımına bu açıdan benzetilebilir)
Aradan uzun bir süre geçtikten sonra kelamcılar artık her şeyin hakikatini araştırmak suretiyle sünneti savuna sürecine girdiler. Cevher ve arazı ve bunların hükümlerini araştırmaya koyuldular. Fakat kelam ilminin amacı bu değildi. Dolayısıyla kelam ilmi nihai amacına ulaşamadı.
- 2.2. Felsefe: Felsefenin ve felsefe ilimlerinin durumunu anlatalım: Filozoflar birkaç kategoridir. Onların ilimleri de birkaç kategoriden oluşmaktadır. Bu çeşitliliğe rağmen ve her ne kadar eski filozoflar ile daha eskiler, ilkler ile son temsilciler arasında hakka uzak ve yakın olma noktasında büyük farklılıklar olsa bile hepsi “küfür” ve “ilham” kusuru taşımaktadır.
- 2.2.1 Filozofların kategorileri: (Gazali felsefenin zaman içerisinde bozulduğunu özellikle de Platon’dan sonra felsefenin özünü kaybettiğini düşünüyor. )
- 2.2.1.1. Tabiatçılar : Onlara göre insandaki akledici güç, onun mizacına da bağlıdır. Mizacın yok olması halinde bu güç de yok olur. Bu iddialarına bağlı olarak “kişi ölür ve bir daha var olmaz” düşüncesini üretirler.
- 2.2.1.2. ilahiyatçılar : ibn sina ve el-farabi kadar Aristoteles’in felsefesini doğru olarak aktaran başka bir müslüman filozof yoktur. Anlaşılmayan bir şeyin kabul edilmesi veya reddedilmesi nasıl mümkün olabilir? Bu aktarımlara göre de bir kasımı tekfir gerektiri, bir kısmında bidat vardır bir kısmı da inkarı gerektirmez.
- 2.2.2. Felsefenin kısımları : Bizim ilgilendiğimiz amaçlara göre felsefecilerin ilimleri 6 kısımdır. Bunlar riyazi ilimler ( matematik, geometri, astronomi) , mantık ilimleri, tabiat ilimleri, ilahiyat ilimleri, siyaset ve ahlak ilimleridir.
- 2.2.2.1. Riyazi ilimlerle ilgili tehdit, bu ilimlerin diğer ilimlerle (mesela ilahiyat ilimleri ile) karıştırılmasıdır. İkinci tehlike ise, bazılarının filozoflara nisbet edilen bütün ilimleri reddetmeleridir. Bu reddedişin dinin lehine olduğunu sanmaları ve bütün felsefe ilimlerini reddetmeleridir.
- 2.2.2.2. Mantık ilimleri : Bilgi ya tasavvurdur ya da tasdiktir. Tasavvur olması halinde onu bilmenin yolu tanımdır. Tasdik olması halinde is burhandır. Buradaki tehlike bu ilimlerin son derece esnek olması ve küfür içeren bazı aktarımları da ispatlayabilmesidir.
- 2.2.2.3. Tabiat ilimleri: yaratıcıya boyun eğdiği gerçeğini unutmamak gerekir.
- 2.2.2.4. ilahiyat ilimleri: Mantık alanında konulan ispatlara bağlı kalmadılar. Bu yüzden aralarında pek çok ayrılık meydana geldi.
- 2.2.2.5. Siyaset ilimleri (gazali bu ilimi diğerleri kadar tartışmaya değer bulmamış olsa gerek ki özünü indirilen kitaplara bağlayarak geçmiş)
- 2.2.2.6. Ahlak ilimleri : 1 ) Rededenlerin tehlikesi: Bilgili kişi, balı hacamatçının çanağında görse bile bal olduğunu bilir. Dolayısıyla mesela İsa’nın Allah’ın oğlu olduğunu du iddia etmeye karşı çıkmak veya batıl ehli tarafından ifade edilmiş bütün gerçekleri terke etme tutumu ise batıl erbabının gerçeği elimizden alıp kendi kitaplarına yerleştirmeleri ile sonuçlanır. 2) kabul edenlerin tehlikesi: filozofların kitaplarında aldatıcı hususlar ve tehlikeler vardır. (Bilmeyen cahillerin hata yapması kolay olur).
- 3. Talim Mezhebi ve Sorunları: Bu ekol, her şeyin anlamının ancak hak üzere olan “masum imam” tarafından bilinebileceği düşüncesi üzerine kuruludur. Onlar şaşırtıcı bir şekilde bütün ömürlerini imamı bulabilmek amacıyla arayarak tükettiler, ancak ondan hiçbir şey öğrenemediler. Bunların durumu, üzerinde necaset bulunan ve su bulmak için çırpınıp duran suyu bulunca da onu kullanmayıp necasetle kalmaya devam eden kişiye benzer (birini aramak, birine bel bağlamak, çoğu zaman aradığı kişiyi bulduğunu bile fark etmemekle sonuçlanır, bulunsa bile o kişiye ne soracağını bilmemek, bilse bile alınan cevabı anlamamak pek muhtemeldir).
- Tasavvuf tarikleri : (giriş kısmında bahsi geçen 3 grubun dışında tutulmuş gibi anlaşılmakta) Sağlığın tanımı ile tokluğun tanımını bilmek ayrıca bunların sebeplerini ve şartlarını bilmek ile sağlıklı olmak ve tok olma hali arasında çok fark vardır (yaşamak ve bilmek arasındaki fark, bilmeden yaşamak ve yaşamadan bilmek bence hoş değil, birini tercih etmek zorunda olmak ise daha nahoş bir durum) Böylece mutasavvıfların söz ehli değil, hal ehli olduklarına içtenlikle inandım. (Ayrıca Gazali kendi öğretisinin geçtiği yollar arasında Allah rızasından çok makam arzusu ve şöhreti görebilmekte, Devamında sufiliğin en doğru yol olduğu hakkındaki görüşünü yineliyor ve) sufiliğin sonu ise tamamen Allah’ta fena bulmaktır.
- inananların yaratılışı ile ilgili sıralama : 1. Dokunma, 2. Görme, 3. İşitme, 4. Tatma 5. Temyiz (sanıyorum sezgi kast ediliyor ve 7 yaşlarında edinildiğinden bahsediyor ve hislerin üzerinde), 6. Akletme 7. Gaybı görme
Kitabın geri kalanında ise çeşitli hastlıklardan (ve imanın zayıflaması, uzlet gibi durumlardan) kurtulmanın yolları anlatılmış.
·
417 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.