Özel (siyasi) hilâfet, Kur'an-ı Kerim'de bu isimle bulunmayan, Hz. Peygamber'den sonra ihtiyacın ortaya çıkardığı bir kavram ve kurumdur. Siyasi anlamda hilâfet fonksiyonunu üslenenler için Kur'an'da kullanılan tabir "ülü'l-emr"dir (Nisâ 4/59). "Hilâfet benden sonra otuz yıldır, daha sonra ısırıcı saltanat yönetimi olacaktır" meâlindeki hadiste (Müsned, V. 220 - 221; Ebû Dâvud, "Sünnet".9; Tirmizî, "Fiten", 48) zikredilen halifelik özel ve siyasi olanıdır.