Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Kitap - Ahmet Hamdi Tanpınar - 1961
1961 yılında yazılmış, büyük klasik olmuş "Fevkaladenin fevkinde" bir kitap. Hikayeye gelirsek zaten dünyada Greenwich'te bir SAE varken, ülkemizde paralel bir SAE oluşturma çabasının süreçleri ve sonuçları işlenmiş. Enstitü kurucuları, aralarındaki ilişki adeta (süper bir ön görüşlülükle) Apple kurucuları "Steve Jobs" ve "Steve Wozniak" benzeri iki zıt karakter. (Halit Ayarcı=cin Jobs, Halil İrdal= inek Wozniak.) Uluslararası başarıyı yakalayınca, hatta hatta enstitü binasının mimarisi şöhret olunca en nihayet yabancı bir heyet gelip de "ne iş?" diyor. Fakat Jobs'un Apple'dan ayrılması gibi Halit cini de enstitüyle manevi bağlarını kopardığı için Halil ineği çok zor durumda kalıyor vs. vs. Neyse, kitap Halil'in çocukluğundan itibaren tamamen onun gözünden anlatılıyor. Eski zamanlarda insanlar danışarak saatlerini ayarlasınlar da namazlarını kaçırmasınlar diye camilerde "muvakkithane" isimli bir bölümde saat ustaları çalışırmış. Böyle bir muvakkit olan ve felsefeyi de seven büyük bir saat ustasının yanında gençliğinde az buçuk yetişmiş olan Hayri, saflığından, değişimlere ayak uyduramamaktan, ve genç yaşta öksüz kalmasından dolayı yıllarca yoksulluk içerisinde sürünüyor da sürünüyor. 40lı yaşlarında ilk eşini kaybetmiş, iki çocuğuyla ortada kalmış, zengin halası ve tanıdıkları tarafından dışlanmış hatta akıl hastanelerine gönderilmiş, iyice ezik büzükken, yurdun ilk psikanalizcilerinden Dr. Ramiz tarafından Halit ismindeki varlıklı, çevresi geniş, entelektüel ve girişimci bir beyefendiyle tanıştırılıyor. Halit onun içerisindeki büyük bir ustanın el değişliğinden oluşan cevheri fark ediyor ve sırf o cevherden aldığı ilhamla o eğilimde kurumsal bir organizasyona soyunuyor, soyunduruyor herkesi. Asıl niyetinin diğerlerinin düşündüğünün aksine ne para ne de şöhret olduğu kitabın sonlarına doğru iyice anlaşılıyor. O toplumu dönüştürmek istiyor, fakat bunda istediği sonucu alamadığını düşünüyor hatta insanların ondan faydalanmaları için dönüşmüş taklidi yaparak onu aldattıkları kuruntusuna kapılıyor ve tüm bu başarıyı göz ardı ediyor.
Mimarlara da özellikle tavsiye ediyorum öyle ki kitapta enstitü binası yapılırkenki projesinin oluşturulma süreci asla basit tutulmamış. İbretlik derecede tecrübe kazandırıcı kurgulamalar var. Peyami Safa vs.deki gibi Doğu-Batı çarpışması var denilip duruyor kitap için ama buna çok da katılamayacağım. Kitapta bahsedilen görgüsüzlüklere her millette sıkça rastlanabilir sonuçta. Kara mizah unsurunu körüklemek için kullanılmış genelde. Batı bize uygun değil biz özümüze dönelim şeklinde hiç değil bi kere; çağdaşlık yolunda önümüzde daha çok yol var, görünüşe aldanmayalım ve asla vazgeçmeyelim şeklinde. 
Saatleri Ayarlama Enstitüsü 
Ahmet Hamdi Tanpınar
·
67 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.