Dünyayı bir fıçıya sığdıran Diyojen ile dünyalara sığamayan Everest'teki insanın aradığı şeyin adı ne olabilirdi?
Veya, o gün ilk merakı sınayan 'anlam' o elma ısırılmasa şimdi aranıyor olacak mıydı? (Yoksa, "'anlam'ın o sınavda bir taraf olduğunu da nereden çıkardın?" mı demeliyiz)
... Kimi için Aristo'dan Marx'a, kimi için Adem'den Hz. Muhammed'e uzanan evrensel soru, bu:
"Hayatın anlamı nedir?.."
Zaman, bu soruyu insanoğluna bir arayış pratiği olarak ödev halinde verir ve tüm arayışlar insanoğlunun doğanın uyarılarına üstünlük kurmasından sonra metod değiştirerek ilkel gözlemevlerinde merak gidermelere kadar uzanır..
Ve merak, o gün bu bugündür en uzak galaksilerde o yanıtı aramakla meşgul..
Eaglaton ise okura bu sorudan ne anladığını bulmayı önerir; Shakespeare'in şifreli dizelerinden Freud'un bilinçdışı buluşlarına, Yusuf'un kuyudaki yalnızlığından Hayyam'ın eğlenceli kalabalıklarına kadar arayıştaki onca pratik farklılıklarına karşın ortak anlamlar bulmadaki başarısızlığımız karşısında hayatı hâlâ göstergeleriyle dert edinenler için yeni ve farklı bir öneriyle karşımıza çıkar:
"-Hayatın anlamı nedir?- doğru bir soru olmayabilir"
Bu soru(nsal), değer yitiminin çok hızlı olduğu günümüzün kentli, pragmatik, politik ve doğa ile teması kesen insanlarının (bir anlamda Chull Han'ın Yorgunluk Toplumu'ndaki 'tereddüt etmeyi bilmeyen aptal bilgisayarların') kontrol ettiği bu kapitalist dünyada bir yerlerde gömülü nesne gibi okunan 'anlam arayışı' elinizdeki kitapla, 'Eaglaton çözümlemesi'nin; -insan, aklın nesnel sorulara ancak yalın yanıtlar verdiği zamanlarda varlığını korur- anlamı ya burada arayın, ya da soruyu bu minvalde alın" önerisi ile farklı bir boyut kazanıyor.
*Aruoba'nın 'Olmayalı'sını Eaglaton'un bu benzetmesinden sonra daha iyi anlayabilirsiniz; "Filozofların soruları yanıtlamak yerine onları çözümlemek gibi sinir bozucu bir alışkanlığı vardır!"
Onunki belki şairlerin 'karmaşadan beslenme' yeteniği ile ilgili olabilir. Fakat anlama bir (ya da birden fazla) tanım oturtmak için herkes şair doğamayacağına göre soruyu Eaglaton'un bahsettiği manada değerlendirebilen herkesin 'anlam'a dair bir doğrusu olabilir.
- "Hayatım boyunca bilimde huzur buldum. Bu, kontrol edemediğin birçok şeyi anlamlandırmana yardımcı oluyor ve etrafımızı çevreleyen kaosa bir nebze de olsa düzen katıyor. Fakat bir halenin ya da yağan karın ardındaki bilimi açıklamamız mümkün olabilse de güzelliklerini izah etmek mümkün değil."
(Balon Pilotları filminden)
Belki Eaglaton'un dediği gibi, aranması gereken şeyin adı mutlaka 'anlam' olmak zorunda değildir.
Veya belki de anlamı bulma yolculuğunda bilimin rehberliğine olduğu kadar doğadan aldığımız gizemli karşılığa(da) güvenmeliyiz...
Keyifle kalınız..
