Ngugi Wa Thiong'o'dan okuduğum üçüncü kitap olan Mükemmel Dokuzlu'ya ilk inceleme benden. Bir Seda Ağar çevirisi. Yazarın, kendi halkı olan Gĩkũyũ halkını anlattığı ve bir efsaneye dayanan kitaba geçmeden önce kısaca efsaneden bahsedeceğim.
Gĩkũyũ halkının kökeni, on klanın kurucu ebeveynleri olan Gĩkũyũ ve Mũmbi'ye dayanır. Çift, Kenya Dağı'nın zirvesinde yaşar ve dokuz kızları olur. Ama aslında kızlarının sayısı ondur ve böylece Mükemmel Dokuzlu oluşur. Kızlar evlilik çağına gelince, babaları dağın zirvesine çıkar ve Tanrı'dan kızları için birer talip diler. Ertesi gün evlerinin dışında on erkek beklemektedir ve Gĩkũyũ halkının on klanı on kızın adını alır.
İşte efsane böyledir. Peki ya Thiong'o ne yapmıştır? Bilinen yaratılış efsanesini yeniden anlatmaktır yazarın görevi aslında. Hayal eder ve ansızın kapıda beliren on erkeğin nereden geldiğine bir cevap arar. Ve böylece, dokuz kızın seçimini nasıl yaptığını açıklayan destansı bir hikâye üretir. Ancak bir fark vardır ve bu fark tüm kitabın içinize işlemesine neden olur. Bu hikâyenin kahramanı kadınlardır. Erkekler tarafından değil kadınlarca şekillenir destan. Erkek kardeşleri olmadığından, her işi kendileri yapar dokuz kız. Toprakla uğraşır, ateş yakar, kıyafet ve silah yapar, evler inşa ederler. Güçlü karakterlere sahiptirler ve akıllıdırlar. Ki bu da onların ilk feministler olduklarının göstergesidir.
Aklın, kalbin ve ailenin birleştirdiği bir hikâye anlatıyor Thiong'o. Açgözlülüğü, savaşı, kavgayı değil barışın ve sevginin iyileştirici gücünü gösteriyor bize. Hem dokuz kızı hem de erkekleri aynı sınava dahil ederek, kadın ile erkeğin eşit olduğu mesajını veriyor. Umuda ve cesarete sarılarak ilerlemenin getirdiği zaferle taçlandırıyor hikâyesini. İnsanın insana zulmünü, insanın hayvana ve bitkiye zulmünü, doğanın gücünü anlatıyor. Gĩkũyũ'nun efsanesinden yola çıksa da bence tüm halklara rehber olacak bir metin koyuyor ortaya.
Hayran kaldım. Ne söylesem, ne yazsam eksik kalacak. Şiirsel, tarihsel, sanatsal ve zarif anlatımını hümanizm ve sembolizmle birleştirmiş Thiong'o. Mutlaka mutlaka tavsiye ediyorum. Başucu kitabımız olacak.
