Bu benden menkul borsaya yeni bir kambiyo senedi katıyorum..
Şebnem Ferah'ın şarkılarına duyduğumuz muhabbet biraz da soy adının ferah olmasından kaynaklanıyor. Hem yel gibi, rüzgar gibi sesi de var kadının...
Özlem Tekin; gelenek, ana, ata, oba sözü dinlemeyip alayına orta parmak çeken hafif serseri bir hatunun havasına sahipse de soy adının tekinliği ona bir "tekin"lik veriyor mu?
1000 yılından evvele giden, gidebilen dört başı mamur bir etimoloji sözlüğümüz olmadığından iş başa düştü.
Yalnız, bir, bir başına, yegane anlamına gelen "tek" sözcüğü, "+in" yani mesken, mekan, ortam ve hatta kimi zaman vakit zarfı üreten ekle katışınca, tekin, yani bugün yüklediğimiz anlamın aksine, güvenli olmayan, tehlikeli, "tekinsiz" yer anlamına gelmeye başlıyor tarihte. Yalnızlık ve teklikteki tekinsizlik düşüncesi, kırılgan, zayıf bir bedene ve usa sahip insanın tekinsizliklerle dolu (hafif tevriye) hayatta kalma macerasında ona kolaylık sağlamış. (Burada insanın ilahi-tanrısal teklik düşüncesine varmanız meseleyi daha da ilginçleştirecektir.) Cepte dursun bu bilgi.
Şimdi tarihin yatağına biraz daha uzaktan bakıp, bin yılından geriye gidiyor ve yönetici ünvanı olarak kullanılan tekin-tegin-tigin sözcüğüne
geliyorum. Mezkur dönemlerdeki kullanımına dair öne sürülen etimolojik bilgilere gözlerimi kapatıp kulaklarımı tıkarsam (Avestaca "tikin" şeklinde bir ünvandan alıntı olduğu iddiası mevcut. Kaşgarlı "kul-köle" anlamına geldiğini iddia etmiş), benden menkul bir ilişkiye varabiliyorum. O da şu:
Kağan ya da hanın, yani baş yöneticinin oğlu, ya da kimi zaman onla kan bağı olmasa da, ilin-elin ikinci kişisi olarak görülen, veya kağanın halefi ya da ikiye ayrılan devletin daha küçük parçasını yönetmeye ehliyetli kişiye tekin-tegin-tigin denmiş. Dümdüz "prens" kelimesine karşılık verenler de var ancak hatalı gibi.
Neticede, tarihin bandını hızlıca ileri sarıp yakın geçmiş ve ana gelirsem, bugünün Türkçesi'ndeki "tekin" sözcüğünde, güvenli, sağı solu belli, emin, güvenilir anlamlarının, o eski ünvanın-namın-adın gücünün, saygınlığının izi olabilir.