Kabul edelim ki
Evrende hiçbir yerde olumsallık yoktur, rastlantı yoktur, özgürlük de yoktur. Eylemde bulunduğumuzda, aynı zamanda bizim üzerimizde de eylemde bulunulur. Tüm istençlerimizin nihai Yaratıcısı, bu muazzam makineyi ilk harekete geçirmiş olan ve tüm varlıkları sonrasındaki her olayın kaçınılmaz bir zorunlulukla doğduğu bu tikel konuma yerleştiren dünyanın Yaratıcısıdır.
Dolayısıyla insan eylemleri böyle iyi bir nedenden kaynaklandığı için ahlaken bir alçaklık barındıramaz ya da barındırsa bile bunların nihai nedeni ve Yaratıcısı olduğu kabul edildiğinden yaratıcımız da suç ortağı demektir. Zira nasıl ki barut deposunu patlatan bir adam, kullandığı fitilin uzun mu kısa mı olduğundan bağımsız olarak, doğacak tüm sonuçlardan mesule; aynı şekilde, süreğen bir zorunlu sebepler zincirinin sabit olduğu her yerde, ilkini doğuran o Varlık, ister sonlu olsun ister sonsuz, geri kalan hepsinin Yaratıcısıdır ve hem kabahati hem de bunlara yöneltilen övgüyü üstlenmelidir.
Ahlak konusundaki net ve değişmez fikirlerimiz her türlü insan eyleminin sonuçlarını incelediğimizde bu kuralı sorgulanamaz nedenlere dayandırır ve bu nedenler sonsuz derecede daha zeki ve güçlü bir varlığın istenç ve niyetlerine uygulandığında daha da fazla güce sahip olacaktır. Cehalet ya da kudretsizlik insan gibi sınırlı bir mahluk için mazeret sayılabilir fakat Yaratıcımızda bu kusurlara yer yoktur. Bizim böyle hesapsızca suç diye damgaladığımız bu beşeri eylemlerin hepsini o öngörmüş, o alnımıza yazmış, o istemiştir. O halde, ya bu eylemlerin suç olmadığı ya da insanın değil tanrısal varlıkların mesul tutulması gerektiği sonucunu çıkarmak zorundayız. Fakat bu görüşlerin ikisi de abes ve küfür olduğundan, bunların çıkarıldığı öğreti de tüm bu itirazlara açık olmasından ötürü doğru olamaz. Nasıl ki suç teşkil eden eylemler ilk nedeni -eğer aralarındaki bağlantı zorunlu ve kaçınılmazsa- suç haline getiriyorsa; abes bir sonuç da, eğer zorunluysa ilk öğretinin abes olduğunu kanıtlar.
Sayfa 98Kitabı okudu
13 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.