İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma

Felsefe okumalarımda genellikle sentez yapmak adına karşıt görüşlü kitapları okurum bundan önce stoacı yazar Markus
Aurelius 'u okumuştum...David Hume John locke akımından gelen ama dili daha sade olan bir filozof.O kadar açık betimlemeler yapıyor ki idrakı en zor konuları bile anlayabiliyorsunuz.Duygulara veya düşüncelere göre davranışı açıklayan filozof,neden sonucun somut delillere dayandırılmasının gerekliliğini vurgulamış.Dogmaların kökeninde ne olduğunu izah etmeye çalışmış...okumanızı tavsiye ederim.

David hume' un ilk yıllarında oluşturduğu felsefesinin yaşamının sonlarına kadar kendi süzgecinden geçirdiği, sadeleştirip yoğunlaştırdığı rafine bir metin bu. Felsefe yazım tarihinde anlaşılabilir, genel okuyucuya da hitap edebilen ve dünyanın bir nebze anlamlandırılabilmesine ön ayak olan ve maalesef az sayıda bulunan metinlerden biri bu. Mesela Kant okumalarını, kant çalışıp onun üstüne incelemeler yazan birinin desteği olmadan ilerletmeye çalışmak, tecrübelerime göre, deveye hendek atlatmaktan daha zor. Aynı şey Heidegger, Hegel gibi büyük düşünürler için de geçerli. Hume, sanırım, hayatı boyunca aldığı eleştirileri değerlendirip, ilk oluşturduğu fikirleri, o dönem ortaya çıkan farklı düşünce sistemlerinden de yararlanarak, özetleyip sadeleştirerek genele daha fazla hitap edebilme kaygısı gütmüş. Metin hem ampirizmi ileri boyutlara taşıyor, skeptik itirazlara çok yerinde cevaplar sunuyor, metafizik düşüncenin doğasını ve sınırlarını tartışıyor hem de daha somut ve günlük meselelerle (özgürlük, mucize gibi) ilgili çok yerinde tespitler yapıyor. Felsefe metinlerine ilgi duyan ve bu konuda asgari bir birikime sahip olan herkesin okumasında fayda var.

Felsefenin karmaşası içinde sadeliği ve insan anlama yetisinin nedensellikle olan bağını çok basit örneklerle insanlığın düşüncesine sunan harika bir eser. Hume Kant'ı dogmatik uykusundan uyandırır. Bu insanlık için büyük değere sahiptir, çünkü Kant'ı bir nevi yaratır. Benim içinse Hume yanına Wittgenstein ı aldığımda felsefenin sonunu getiren iki değerli filozoftur.

Acaba “Nedensellik” dediğimiz şey bir tür “Alışkanlık” mıdır? David Hume zihin ile nesne arasında ki ilişkiyi nedensellik kavramı ile anlatmaya çalışarak farklı bir boyut kazandırmış bu eserinde.
Nedensellik ile ilgili farklı bir bakış Açısı kazanacağınızı düşünüyorum eseri okuduktan sonra.

"Hiçbir nesne duyulara gözüktüğü nitelikleriyle onu yaratan sebepleri ya da ondan doğacak sonuçları açığa seremez, keza aklımız da deneyimlerimizin yardımı olmaksızın olgusal durum ve gerçek varoluş hakkında hiçbir çıkarımda bulunamaz." diyerek olgusal meseleler hakkındaki bilgimizi deneyime dayandırır. A priori olarak muhakeme edersek hiçbir nesne ya da sebep gözlemden bağımsız olarak zihne gözüktüğü biçimiyle düşününce o şey bize bir nesne mefhumu hakkında fikir veremez, bunlar arasındaki bağlantıyı da veremez.
Deneyimler bir yana mucize ve kehanet kavramı üzerinde de durur. Bütün mucizeler doğa yasalarının ihlalidir. Birinin mucizevi bir olay yaşaması mı yoksa o kişinin yalan söylüyor olması mı daha olasıdır sorusu üzerinde duruyor.

Kitap felsefi oluşundan olsa gerek pek bişey anlayamadım açıkçası...Bilmiyorum belkide bana öyle gelmistir...ilerde belki yeniden okurum diye umuyorum...

Bu kitabı okuyun okutturun derim. Hume'u severim, sayarım, her gece ruhu şad olsun diye bir dakika saygı duruşurum. Lakin kendisi, ne yazık ki, Berkeley'e düşülmüş bir şerhtir. Bu onu küçültmez, bilakis büyütür (belki de büyültür). veya berkeley sonsuza giderken hume sabit kalır. ancak durum böyledir. nedensellik veya sensation/intuition (hume's fork) vs ayrıntı işlerdir, hepsi berkeley'de mevcuttur.