Tiyatro
Muhalefet ile Direnme Arasında Kalan Gösteri Dünyası, Pandomim Oyuncularının Hıristiyanlığı Kabul Etmesi, Luciano Bottoni:
*
Kilise Babalarının kınamalarına ve aforozlarına meydan okuyan temsil ve tiyatro geleneği, Batı Roma İmparatorluğu’nun çökmekte olduğu yüzyıllarda bile var olmaya devam eder. Aktörlerin ve pandomim oyuncularının fiziksel cazibesi emirnamelere ve kınamalara ve hayatla tiyatro arasındaki ilişki gibi, Hıristiyanlığı kabul etmeye karşı direnir. Roma-Barbar krallıklarının Hıristiyanlığı kabul etmesi, aktörlerin ve her tür tiyatro gösterisinin toplumsal ve dini açıdan dışlanmasını beraberinde getirir.
*
Pagan Gösterilerin Çöküşü ve Unutulması
*
Kilisenin aforozu
*
Batı Roma İmparatorluğu’nun sona ermesiyle beraber antikçağın toplumsal ve kültürel dünyasında görülen çöküş, imparatorluk döneminde zirveye çıkan tiyatro ve gösteri şekillerinin ağır, ama önlenemez bir şekilde ortadan kalkmasına neden olur. Gladyatör karşılaşmalarından araba yarışlarına, naumachia’dan (deniz savaşlarının canlandırılması) vahşi hayvanlarla mücadele edilen venationes’e kadar tüm sirk eğlenceleri, önce Hıristiyan toplumlarının, sonra da kilisenin ahlaki kınamaları karşısında ortadan kalkar. Toga giymiş aktörlerin komedilerini ve aristokratik trajedileri süsleyen müzikler ve şarkılar (melos) yok olur; orkestralar (synphonia) giderek dansçılara (saltatores) ve pandomimcilere eşlik aracı olmaya indirgenir. Roma gösteri sisteminin çöküşü ve yavaş yavaş ortadan kalkması, temsil geleneğinin tamamını ve pagan bayram-gösteri ayinlerini birkaç yüzyıl boyunca sessizliğe ve unutulmaya mahkûm eder; bu dünyadan geriye kalan unsurlar -özellikle aktörlerle pandomim oyuncularının uygulamaları- Kilise Babalarının karşı çıkmasına, tartışmalara ve kınamalara rağmen aradan sızmayı başaran bilgiler sayesinde yeniden canlandırılabilir.
*
Tarihi belirleyecek olayların gerçekleştiği 476 yılından 20-30 yıl kadar sonra Arles piskoposu Caesarius (y. 470-542) öfkeli bir vaazında “pagan” gösterilerine değinerek (Sermones, 12, 4) onları ahlaksızlıkla suçlar; başka birçok rezil ve sahtekâr batıl inancın yanı sıra bu türden gösteriler de pompae diaboli [Şeytani geçit alayı], gösteriş, Şeytani icat ve faaliyet olarak tanımlanır. Ancak imparatorluk döneminin gösterilerinin ve tiyatro türlerinin aforoz edilmesi, Romulus Augustulus’un (459-476, >475) tahttan indirilmesinden çok önce başlar. Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşüne paralel olarak gerçekleşen gösterilerin yok olma sürecine asıl katkıda bulunan unsur, Barbar istilalarından veya yeni krallıkların kısa ömründen çok, Hıristiyan Kilisesi’nin bu gösterilere beslediği şiddetli nefretti. Hıristiyanların görevi, hakaret niteliğinde kılık değiştirmeler, yüz ve ses değişiklikleri, duyguların simülasyonu yoluyla Tanrı’nın yaratıcı yönünü rezil bir şekilde taklit ettiği için Tanrı tarafından yasaklanan tiyatroyu tamamıyla reddederek paganlardan uzak durmaktır. Ancak bu pandomim şekilleri, kılık değiştirmeler, masklar, imalı hareketler ve fizikselliğin yarattığı cazibe tüm ahlaki kınamalara ve, teolojik temelli olanlar dahil, ihraç girişimlerine güçlü bir şekilde karşı koyar.
*
Her ne kadar 380 tarihli Thessaloniki Fermanı’yla Hıristiyanlık Devlet Dini olarak ilan edilirse ve Theodosius (401-450) bundan on yıl sonra Hıristiyanlığın izin verilen tek din olduğunu ilan ederse de, Kostantinopolis patriği Johannes Chrysostomus (y. 354-407) litürjiye pandomimlerin ifade ve hareket biçimlerini, fiziksel coşkusunu ve abartılı duygularını dahil ettikleri için Arius’un müritlerini kınar: “Kendilerini deli gibi gösteriyorlar, sallanıp galeyana geliyorlar, tuhaf sesler çıkarıyorlar, Ruhaniliğe aykırı şekillerde kendilerini ifade ediyorlar. Kutsal yerlere pandomimlerin ve dansçıların âdetlerini getiriyorlar.” (Sayfa: 696-697)
*
#UmbertoEco #Ortaçağ1 #Barbarlar #Hıristiyanlar #Müslümanlar
#ÇeviriLeylaTonguçBasmacı #AlfaTarih #Tiyatro #GösteriDünyası #LucianoBottoni #PaganGösterileri #ArlesPiskoposu
*
Umberto Eco 
Ortaçağ 1 
Leyla Tonguç Basmacı
62 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.