En zoru yazar kimliğinden sıyrılmadan evlat kimliği ile anneyi yazmak sanırım. Hem de kaybedilen bir anneyi... Kitabı okumaya başlamadan önce birkaç yerde ufak tefek yorumlara denk gelmiştim fakat bir metnin beni bu kadar etkileyebileceğini hiç düşünmemiştim.

Annie Ernaux objektif olmayı bırakmadan fakat duygularından da saklanmadan yazabilmeyi başarmış. Annesi ile ilgili yazmak konusunda ise şunu söylüyor: '..ben onun hakkında yazmıyorum, daha çok onun yaşadığı bir zamanda, bir yerlerde onunla birlikteymişim izlenimi var bende.' Gözlem yeteneğini geçmişine dayalı kullanmak ve bunu kendi duygularından ele almak aynı zamanda annesi ile olan ilişkisini en baştan sorgulamak gibi bir şey. Anne karakter olarak çok güçlü , her daim öğrenmeye açık, ne kadar sığ bir ortamda olursa olsun kendini geliştirmek için çaba gösteren dominant bir kadın. Yazarın annesiyle geçmişe dair yaşadığı bazı sorunlu ilişkileri yeniden gözden geçirmesi ve bunu yaparken cesur bir şekilde ölmüş olsa bile annesine karşı o zamanda hissetiklerini keskin bir şekilde dile getirmesi çok taktir edilesi. Yas tutmak için bile öncesinde bir kabullenme aşamasına ihtiyacı olur insanın. Peki böyle bir eseri meydana getiren yazarın bu metni her eline aldığında en baştan yaşayacağı acıları biz okurlar ne kadar hissedebiliriz. Bir de annesi ile ilişkileri aynı olmayan okurlar? Fakat öyle bir dille temas etmiş ki bu sorgulama haline, kim olursa olsun ve kiminle olursa olsun kendinden birçok şey bulacağına eminim herkesin. Tür olarak bu kitaba bir otobiyografi veya novella diyemeyiz belki. Fakat yazar son sayfada şöyle diyor: 'Elbette, bu kitap ne bir yaşamöyküsü ne de bir roman, belki edebiyat, sosyoloji ve tarih arasında bir şey. Baskıcı bir çevrede doğan ve bu çevreden çıkmak isteyen annemin tarihin bir parçası olması gerekiyordu ki dahil olmamı istediği, kelimeler ve fikirlerle yönetilen dünyada kendimi daha az yalnız, daha az yapay hissedebileyim.' Son söz yazanın olsun. Kitabını da bitirirken yazdığı son paragraf... "Artık sesini duymayacağım. Olduğum kadını, bir zamanlar olduğum çocukla bir araya getiren onun sesi, sözleri, elleri, tavırları, gülüşü ve yürüyüşüydü. Geldiğim dünyayla aramdaki son bağ da koptu." Bugünkü sohbetimize istinaden bu kitabın incelemesini ve tavsiyesini sana ithaf ediyorum.