Bir Murathan Mungan hayranı olarak son kitabı 995 km’yi büyük bir heyecanla aldım okudum. Mungan, siyasi,sosyal kimliğini gizleyen bir yazar olmadı hiçbir zaman ama onun siyasi bir polisiye yazması da beni ters köşe yapmadı dersem yalan olur. Kitap iki bölümden oluşuyor ilk bölüm Mungan’ın belirttiği gibi romanın çıkış noktası olan Musa Anter cinayeti. Bu cinayet bir anahtar gibi muhkem bir kapının kilidine giriyor ve sürükleyici bir yolculuk başlıyor. Yazar faili meçhul cinayetlerin kol gezdiği; tarikatların, pkk’nın, polisin, askerin ve derin devletin amansız bir güç savaşı verdiği; korkunun, acının, gücün, hırsın ve acımasızlığın bir sis gibi üzerinde hissedildiği bir bölgeye götürüyor bizleri. 90’ların siyasi erkinin çıkarları doğrultusunda birbirine kırdırdığı örgütler ve devleti içten çökertmenin hesaplarını yapan hücre yapılanmaları ile tarihin en kanlı eylemlerini gerçekleştiren sözde ümmet birliği ile şeriata teşne gruplar bu kitabın asıl kahramanları. Bu yüzden kitapta hiçbir önemli karakterin ismini, dış görünüşünü bilmiyoruz, yalnızca onları bu acımasız eylemleri yapmaya motive eden ruh hallerine soğukkanlılıkla tanıklık ediyoruz. Soğukkanlılıkla diyorum çünkü yazar ilahi bakış açısı ile yazdığı romanda okurun karakterlerle duygusal bir bağ kurmalarına mesafeli diliyle kesinlikle izin vermemiş. Bir film seyreder gibi olaylara şahitlik ediyoruz. Anlatılan olaylar kan donduracak kadar korkunç ama dil öyle ustaca kurulmuş ki dil ne belgelere dayanan gazeteci üslubu gibi kuru ne de gereksiz duygusal histeriler yaşatacak kadar yavan; dilin dozu tam kararında ince bir ayarla belirlenmiş. Bu da Mungan’ın ustağının nişanesi. Aslında karakterlerin isminin, cisminin açıklanmaması, mesafeli bir dil kullanımı tesadüf değil, evrenselliği yakalamanın akılcı bir yolu. Bu roman Güney Amerika ülkelerinin ya da istikrarsızlığın hüküm sürdüğü herhangi bir üçüncü dünya ülkesinin diline çevrilse eminim o ülkelerde de hiç yadırganmadan okunur. Benzer acılar, entrikalar dünyanın birçok yerinde yaşanmaya devam ediyor. Ancak kitaba dair beni rahatsız eden tek nokta; dönemin baş aktörleri polisin, jandarmanın, şeriatçı grupların içlerinden somut karakterle bu odaklar en karanlık acımasız taraflarıyla anlatılmasına rağmen eli kanlı terör örgütüne gerilla denmesi, sanki başka çareleri olmadığı için dağa çıktıkları ve halkın da çekilen acılar yüzünden onları gönülden desteklediği alt metni ile yol alan yazarın objektif tavrına gölge düşürdüğünü düşünüyorum. Sanki terör örgütünün tek derdi ataerkil toplumda yetişen erkek teröristlerin kadınlara eril yaklaşımları. Az kalsın dağda soğuk hava koşulları yüzünden kangren olduğu için kesilen uzuvlarını kutularda saklayan teröristlere acımamımızı bekleyen bir tavır mevcut. Bir de ikili oynayan ve dağdakilere ihanet edip itirafçı olanlar var ki zaten onlara kimse güvenmiyor. Madem Mungan; 90’larda askerin, jandarmanın, tarikatların iç yüzünü anlatacak kadar cesur keşke pkk’nın iç yüzünü anlatacak kadar cesur olsaydı. Benim kanaatime göre 90’larda Türkiye’nin doğusu cehennemin diğer adıydı. Hiçbir gruba mensup olmadan ekmeğinin peşindeki cahil, hırpalanmış, ezilmiş; örgüt tarafından korkutulmuş ve devlet tarafından hor görülmüş halk ise bu cambaz oyununun tek kaybedeniydi maalesef. Romanın ikinci kısmında ülkenin batısına, aydınlık yüzüne gidiyoruz. Batıya gittikçe ezilenlerin haklarını arayan özgür kalemlerin, devletin yaptıklarını yazma cesareti gösteren aydın gazeticilerin doğudaki meslektaşları ile irtibata geçerek karanlığı aydınlatma mücadelelerine tanıklık ediyoruz. Her dönemde ve her ülkede iktidara methiyeler düzen yazılı basının dışında bir de kral çıplak diyebilen cesur kalemler var olmuştur. Onlar sayesinde bir gün adaletin, eşitliğin, kardeşliğin yeşereceğine inancımız taze kalmak için direnmeye devam etmekte. Murathan Mungan bir söyleşisinde: “Kitaplarımın okurun kitaplığında kimlerle komşuluk ettiğini, kendi dillerinde kimlerle söyleştiğini merak ederim.” demişti. Benim kitaplığımda Mungan kitapları tabiki @ithaki yayınlarının seçkin eserleri ile komşuluk etmekte, söyleşmekte. Bence hallerinden çok memnunlar, ben de ara ara dönüp tekrar onları okumaktan çok memnunum.

995 kmMurathan Mungan · Metis Yayınları · 2023748 okunma

·

27 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.