Amin Maalouf – Semerkant
Semerkant, Lübnanlı yazar Amin Maalouf ile tanıştığım kitap oldu. Konusunu hiç bilmediğim ve öneri üzerine başladığım bu kitabın büyük bir bölümünü merak ve heyecan ile okudum.
Kitap; Ömer Hayyam’ın rubailerinin yer aldığı Semerkant Yazmasının, Titanik isimli gemide batışına kadarki sürecin anlatılacağı bilgisini veren bir girizgâh ile başlıyor.
Semerkant; dört bölüm olacak şekilde kaleme alınmış. İlk iki bölümde; Ömer Hayyam’ın hayatı, rubailerinin ortaya çıkışı, cebir üzerine yaptığı incelemesi, Celali takvimini hazırlaması, saray şairi olan Cihan ile ilişkisi akıcı bir dille ve İran kültürü de ince ince işlenerek anlatılmış. Dönemin siyasi olayları, fetihler, Tuğrul Bey, Çağrı Bey, Alparslan ve Melikşah gibi büyük Selçuklu hükümdarlarına yönelik ciddi eleştiriler ve hanedan kadınlarının yönetimdeki olumsuz etkilerine de hayli geniş yer verilmiş. Bu bölümde önemli tarihi figürlerin kuvvetli bir kurgu ile anlatılması oldukça hoşuma gitti. İran’a ve kültürüne olan hayranlığımın da etkisiyle, kitabın bu bölümlerini okurken ayrı bir tat aldım.
Kitabın üçüncü ve dördüncü bölümlerinde; Ömer Hayyam’ın rubailerinin asıllarının bulunduğu Semerkant Yazmasının peşine düşen Benjamin Omar Lesage’nin macerası anlatılıyor. Ne var ki, kitabın heyecanlı ve dolu dolu geçen ilk kısımlarına göre bu bölümler biraz daha durağan bir dille anlatılmış, ağırlıklı olarak tarihi bilgilere yer verilmiş ve kurgusu pek de güçlü kaleme alınmamış. Adeta kitabın ilk iki bölümü asıl film; son iki bölümü ise, ilk filmin gölgesi altında kalan devam filmi gibi hissettiriyor.
Öte yandan, yazar bu bölümlerde, kendince tarihe ayna tutmaya devam etmiş ve 1905-1907 İran Meşrutiyet Devrimi’nden oldukça ayrıntılı olarak bahsetmiş. Burada anlatılanlar, aslında İran’da halen var olan rejimin, siyasi olayların ve kargaşanın kaynağını ortaya koyan donelerle bezenmiş. Bu bölümde devrimin merkezi haline gelen ve İlber Ortaylı’nın da tabiriyle İran Devrimi’nin başladığı şehir olan Tebriz’den bahsedilmiş. Kitabın bütününe bakıldığında, adı Semerkant olmasına rağmen; Nişabur, Semerkand, Merv ve Isfahan gibi büyüleyici şehirler arasında oldukça gizemli bir tarih yolculuğu yapıyorsunuz. Zamanın kaydını tutan Hayyam’ın Rubaileri, kitapta gayet güzel bir şekilde incelenmiş ise de; ben bu bölümü kitapta beni en çok etkileyen satırlarla bitirmek istiyorum;
"Zamanın iki yüzü var, iki boyutu; uzunluğunu güneşin seyri belirliyor, kalınlığını ise tutkular."
SNÖ.532024-055
Amin Maalouf
·
1 artı 1'leme
·46 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.