-İki yüzyıla yakın Batı karşısında hep kaybediyor ve dolayısıyla Batı idealine dönüyor.
~Dediğiniz doğru. Tanzimattan itibaren başlayan bir soysuzlaşma var ve onun tepe noktasını devrimler teşkil etmiştir. Osmanlının ne olursa olsun elinden düşürmediği bir ülkü vardı, o da Müslümanlıktı. Bu, Cumhuriyetin ilk seçkin tabakasında çok zayıflar, toz haline gelir.
-Bu dinlemi ilgili, bir kültürsüzleşmemi?
~İkisi biribirine son derece bağlı olaylar. Daha önce ifade ettim, kültürümüzün yüzde doksanı Müslümanlıktan geliyor. İslamın dı- şından İç Asyadan getirdiğimiz, dıkkata alınmayacak derecede az unsur var. Birkaç halk oyunu varsa vardır. Dil büyük ölçüde İslâmi- leşmiştir. İçinden İslamı aldığınız vakıt geriye bir şey kalmıyor.