İslâm düşünce tarihinde mütezile, İbnirüşdçülük gibi akılcı düşünce sistemleri karşısında mutasavvıfların sezgi yöntemi, tarikatlara vücut vermiş, halk kitlelerini sürükleyen güçlü bir hareket olarak özellikle 11. yüzyıldan sonra İslam dünyasında egemen olmuştur. Böylece Hüccet'ül-İslam Gazali bu akımı şeriatçı İslam'la bağdaştırmış, bu tarihten başlayarak İslâm toplumlarında tarikatlar görülmemiş bir önem kazanmıştır. Kayda değer ki, Osmanlı medrese geleneği, ulema arasında icazet silsilesini Gâzâli'ye kadar çıkarır..