Bütün bunların anlamı din anlayışı ve dili itibariyle modern ama siyâsî kültürü ve devletle, padişahla alakalı alışkanlıkları itibariyle olabildiğince geleneksel muhafazakâr; bir başka şekilde söylersek "modern, dindar, itaatkâr" yeni bir nesil yetiştirmeye yönelmek olacaktır. Belgelerde geçen ifadeleriyle söylersek; "tahsil-i ilm ü marifet ve iktisab-ı hüsn-i hulk u terbiyet eden" [b/ilim tahsil eden ve güzel bir ahlâk ve terbiye kazanan], "akâid-i diniye ve âdâb-ı İslâmiyenin takviyesine" [dinî inançların ve İslâm âdâbının kuvvetlenmesinel çalışan, aynı zamanda "ayrı ayrı efkâr ve etvâr ile mütehallik ve muttasıf olmayan" [ayrı ayrı fikirler, tavırlar ve ahlâk taşımayan] yeni bir Osmanlı vatandaşı tipi ve bireyi vücuda getirmek. İç çelişkileri de olan bu zor işin büyük ölçüde başarıldığını söylemek sanıyorum yanlış olmayacaktır. Fakat bu sürecin meyveleri arasında eski siyaset anlayışını ve kültürünü, bu arada hilafet ve saltanat fikrini değiştirip dönüştürecek meşrutiyetçi ve hürriyetçi yeni fikirli Osmanlı aydınları ile padişahı yerinden edecek yeni siyasî teşebbüsler ve arayışlar da bulunacaktır. Yani modern, dindar olmakla beraber itaatkâr tarafı zayıf olan yeni nesiller.
Sayfa 330Kitabı okudu
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.