Orhan Pamuk da söylüyor romanında ve hatıratında… Tanzimat yıllarından
başlayarak kademe kademe dinden, gelenekten uzaklaşılıyor. Cumhuriyetin
ilk yıllarında türeyen zümre, dini yanlarında çalışan müstahdemin,
hizmetkârın bağlandığı hurafe olarak görüyor. Başörtüsü, gelenek, namaz alt
zümrenin simgeleri gibi değerlendiriliyor. Hepimiz payımızı almıştık bu
olumsuz havadan.