Ben bu kitabı yıllar önce okumadığıma üzülüyorum şu an...
ilk kez gördüğümüz insanlar hakkında bir yargıya varıyoruz bitiyor oysa Raif efendi gibi basit işinde gücünde olan bir adamın hiç bilmediğimiz dünyası Raif efendinin dediği gibi "Hayatta en güvendiğim insana karşı duyduğum bu kırgınlık , adeta bütün insanlara dağılmıştı ; çünkü o benim için bütün insanlığın timsaliydi." Olabilir mi böyle bir şey bir insanın yaşattığı kırgınlık bizi diğer insanlardqn uzaklaştırabilir mi ?
Güzel bir kitap ama iki puanı kırdım ben mutlu son sevdiğim için çünkü Raif efendi maria için Berlin'e gitmeliydi sevdiği kadını aramalıydı gelmeyen mektupların nedenini böyle acı bir şekilde on yıl sonra öğrenmemeliydi yıllar sonra kızı olduğunu öğrendi kızına sahip çıkıp yanına almalıydı .