Yalıtılmış ampirizmin sonuçlarının alışılageldik verimsizliğine ilişkin son bir açıklama daha vardır ki bu en iyi şekilde, bir soru olarak ortaya konabilir: Doğru fakat önemsiz olanla, önemli fakat muhakkak doğru olmayan arasında kaçınılmaz bir gerilim mi vardır? Ya da daha iyisi şöyle soralım: Sosyal bilimlerde çalışanlar ne tür bir doğrulama düzeyine yerleşmeye razı olmalıdır? Taleplerimizde fazla titiz olursak, haliyle ayrıntılı serimlemelerden başka hiçbir şey elde edemeyiz; fakat titizlikten fazla uzaklaşırsak da gerçekten çok büyük kavramlar kalır elimizde. Metodolojik kısıtlamaya yakalanmış olanlar, İstatistiksel Ritüellerin ince imbiğinden geçirmeksizin modern toplum hakkında bir şey söylemeyi çoğunlukla reddeder. Ürettikleri şeylerin, önem siz bile olsalar doğru olduklarını söylemek adet olmuştur. Buna katılmıyorum; böyle bir şeyin nasıl sözkonusu olabileceğini gitgide daha fazla merak ediyorum. Titizliğin ve sözümona kesinliğin ne ölçüde 'hakikat'le karıştırıldığını; yalıtılmış ampirizmin ne ölçüde tek 'ampirik' çalışma tarzı olarak alındığını merak ediyorum. Eğer dikkatlice kodlanıp işlenmiş birkaç bin saatlik görüşmeyi bir-iki yıl boyunca ciddi biçimde incelediyseniz, 'olgu'lar âleminin nasıl da her yöne çekilebilir olduğunu fark etmeye başlamışsınızdır. 'Önemlilik' meselesine gelirsek; aramızdaki kimi en güçlü zihinler kendilerini ayrıntıların incelenmesiyle tükettiğine göre önemli bir şey olsa gerek, çünkü dogmatik biçimde adandıkları Yöntem başka hiçbir şeyi incelemelerine izin vermemektedir. Fakat ben bu tür çalışmaların büyük bir bölümünün, temsilcilerinin iddia ettiği gibi 'bilimin zorlu taleplerine adanmak'tan ziyade bir şekilde ticari ve mali destek değeri kazanmış ritüellerin peşinden koşmak anlamına geldiğine ikna olmuş bulunuyorum artık.
Yöntem tercihinin biricik ölçütü kesinlik vaadi değildir; ayrıca kesinlik, çoğu kere yapıldığı üzere 'ampirik' ya da 'doğru' olanla da karıştırılmamalı. İlgilendiğimiz problemler üzerinde çalışırken elimizden geldiğince hassas olmalıyız elbette. Fakat en ilginç ve en çetin yöntem meseleleri genellikle yerleşik tekniklerin etkili olmadığı yerde baş gösterdiğinden, hiçbir yöntem kendi başına ilgilendiğimiz problemleri sınırlamak için işe koşulmamalı.
Biz tarihsel olarak ortaya çıkan sahici problemlere yönelik güçlü bir sezgiye sahip olduktan sonra hakikat ve önemlilik sorunu kendiliğinden çözülecektir: Yapmamız gereken, bu tür problemler üzerinde elimizden geldiğince dikkatli ve kesin bir biçimde çalışmaktır. Sosyal bilimlerdeki önemli çalışmalar, kilit noktalarda daha ayrıntılı biçimde belgelenmiş olan dikkatle hazırlanmış hipotezlere dayanmıştır ve dayanmaktadır. Önemli oldukları yaygın bir biçimde kabul görmüş konu ve temalarla yüzleşmenin hiç değilse şu an için başka bir yolu yoktur.
İncelemelerimizin önemli, ya da daha sık kullanılan bir tabirle 'anlamlı' problemlerle ilgili olması gerektiği ne anlama gelmektedir peki? Hangi açıdan anlamlı? Bu noktada incelemelerin yalnızca siyasi, pratik ya da ahlaki bir anlama sahip olması gerektiğini kastetmediğimi belirtmeliyim; hem de bu gibi terimlere verilebilecek hiçbir anlamda. Bununla ilk olarak kastetmemiz gereken şey, incelemelerin toplumsal yapı kavramı ve toplumsal yapı dahilinde gerçekleşen olaylar açısından sahici bir öneme sahip olması gerektiğidir. 'Sahici önem'le, incelemelerimizin yapısal kavramlaştırmalarla 'mantıksal olarak bağıntılı olması gerektiğini kastediyorum. 'Mantıksal bağıntılılık'la ise çalışmamızın hem problem safhasında hem de açıklama safhasında genel serimlemeyle ayrıntılı bilgi arasında serbest ve açık seçik bir karşılıklı etkileşim olmasını kastetmekteyim. 'Anlamlılığın' siyasi içeriğini daha sonra ele alacağım. Bununla birlikte, yalıtılmış ampirizminki gibi ihtiyatlı ve katı bir ampirizmin zamanımızın büyük toplumsal problemlerini ve insani meselelerini sorgulama dışı bırakacağı kesinlikle aşikardır. Bu durumda, bu problemleri sezinleyen ve bu meselelerle boğuşan insanlar bilgilenmek ve aydınlanmak için kanılarını formüle etmenin başka tarzlarına yönelecektir.
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.