İslam aleminde yetişen en büyük alimlerden biri olan İmamı Gazali.Asıl adı Ebu Hamid Muhammed 1058’de Tus’da dünyaya gelmiştir.
Babasının ipekçilik mesleğine nispetle "Gazali"diye anılmıştır.
Çocukluğundan itibaren hadis ve fıkıh dersleri alıp, medresenin en büyük üstadı İmamü’l-Haremeyn el-Cüveyni’nin tedrisatında yetişmiştir.
Çok yönlü oluşunu,hakikate olan tutkusunu yaratılışından gelen bir huy ve alışkanlık olarak görmektedir."ALLAH,bu karakteri benim fıtratıma koymuştur.Bunda benim bir etkim ve tercihim söz konusu değildir." diyerek açıklamıştır.
Mantık ve felsefe,fıkıh,kelâm,siyaset,ahlak gibi dini ve aklî ilimlerde söz sahibi olan Gazali,rıhlelerde öğrenimine devam ederken Nizamiye medresesine atandı. Bu esnada felsefe, batınilik ve tasavvuf hakkındaki araştırmalarını devam ettirdi.
Kelam,felsefe,Batınîlik ve tasavvuf çalışmaları,zihin ve ruh dünyasında bir karışıklık ve bunalıma sebep olmuştur.
Bu hali kendinden dinleyecek olursak;
"Bu hastalık hala bende kronikleşti ve yaklaşık 2 ay devam etti. Bu süre içinde her şeye şüpheyle yaklaşıyor; fakat bu halimi ne sözlü ne de yazılı olarak kimseye açmıyordum.
Nihayet Yüce ALLAH,beni bu hastalıktan kurtardı. Bu durumdan Yüce ALLAH'ın gönlüme akıtmış olduğu bir nur sayesinde kurtuldum.
Bu nur bilgilerin büyük bir kısmının anahtarıdır. Gönlün açılması bu nurda aranmalıdır."
ALLAH'ın engin lütfu ve cönertliğiyle bu hastalıktan kurtulunca,gerçeği arayanların dört gruptan ibaret olduklarını gördüm.
1.Kelamcılar
2.Batıniler
3.Filozoflar
4.Mutasavvıflar
Bu dört tariki de derinlemesine inceleyip,gerçeğin mutlaka bunların biri olduğunu düşünerek hakikati arayış yoluna revan olmuştur.
Gerçeği hangisinde bulduğu bilgisi sanırım spoi olacaktır.O nedenle okuyucuya kalsın.
Şan ve şöhreti arttıkça manevi hayatının tehlikeye girdiğini gören Gazali malını mülkünü dağıtıp işlerini de kardeşine devredip Bağdat’ı terk etmiştir.
Şam’a yerleşerek riyazete çekilmiştir.
Kitaplar yazmış ve hakikate ulaşmak için yıllar süren araştırmalarına başlamıştır
Bu 10 yıl süren halvet ve riyazet sonrası ruhî olgunluğa ulaşınca, insanları içinde bulundukları zor durumdan kurtarmak gibi ulvî bir erekle ve dönemin hükümdarının emriyle tekrar memleketine avdet etmiştir.
Nizamiye Medresesi’nde görevine tekrar başlamış ve 1111’de vefat etmiştir.
İslam düşüncesini anlamak için İmam Gazali’yi çok iyi anlamak gerekir.
el-Münkız Mine’d-Dalal Gazali’nin düşünce sistemini özetleyen giriş kitabı mahiyetindedir.
Hacminin küçük olmasına karşılık Gazali sisteminin esaslarını az ve öz bir şekilde yansıtırken,kendisiyle de samimi bir sohbeti yudumlar gibi olacaksınız.
Ve son olarak onunda duasıyla;
ALLAH,bizi en güzel surette doğruya ulaştırsın ve hakikate boyun eğmemizi kolaylaştırsın.
