Dikkat edilirse Sultan Abdülhamid'in,
Batılıları atlattığı, menfaatlerine hizmet etmediği
ölçüde yerildiği görülür. Doğu Anadolu'da bir
Ermenistan kursa idi kendisine "kızıl sultan" lakabı
bile verilmeyecekti. Filistin'de Yahudiler'e yurt
verse, tahttan indirilmesi çok zorlaşırdı. Zira
İngiltere bile, Yahudileri yanına alan bir kişi ile fazla uğraşmak istemezdi. Hindistan'daki Müslümanlar'a bundan böyle adının Cuma günleri hutbede okunmasını istemediğini bildirir bir beyanname yayınlasa, herhalde Londra'da çok övülürdü Balkanlar'da Ruslar ile işbirliği yapsa, Boğazlar'da Rusya'ya bazı haklar tanısa, Rusya'nın kendisiyle bir alıp vereceği kalmazdı. Bunları Türk'ü, Osmanlı’yı, İslam'ı temsil ettiği için yapamadı.
Devrin çok kötü iç ve dış şartları içinde bu temsili
vekarla yapmaya çalıştı.