Item: Mülksüzler
Author: Habibe

Habibe

@ahabibe

02 Eylül 2018 21:30

335 syf.

· Kitabı okudu

Puan vermedi

3 günde okudu

Bir duvar var-dı.

“Bir duvar vardı.” Böyle başlıyor roman. Kendi kendimize ördüğümüz duvarlar, kendimize söylediğimiz yalanlar. ‘Bütün duvarlar gibi iki anlamlı, iki yüzlüydü. Neyin içeride, neyin dışarıda olduğu duvarın hangi yanından baktığınıza bağlıydı.’ İki dünya. Annares ve Urras. ‘Bizim dünyamız onların Ay'ı, bizim Ay'ımız onların dünyası’ Ne taraftan baktığımıza bağlı. Annares anarşizmi, Urras ise arşizmi temsil ediyor. Annares'te Pravca, Urras'ta İo'ca konuşuluyor. Her açıdan bambaşka iki dünya. Annares Odo felsefesiyle yaşayan bir topluluktan oluşuyor. Nedir bu felsefe? “Sahip olmak yanlıştır, paylaşmak doğrudur.” “Bütün olmak parça olmaktır Gerçek yolculuk geri dönüştür” “Aşırılık dışkıdır.” diye yazıyordu Odo Analoji'de. “ ‘Bir hırsız yaratmak için, bir sahip yaratın; suç yaratmak istiyorsanız, yasalar koyun.’ Toplumsal Organizma.” Ve dahası... Peki kim bu Odo? ‘Odo bir yabancı, bir sürgündü.’ Urras'ta doğmuş bir düşünür. Odo'nun bir kadın olması ayrıca dikkate değer. Kitabın üzerinde durduğu konulardan biri de kadın-erkek eşitliği. Tabi ki bu Urras'ın konusu. “Siz Odocular kadınların bilimle uğraşmasına izin veriyor musunuz?” “Sizin işinizde kadınların sizinle eşit olduğunu iddia edemezsiniz değil mi? Fizikte, matematikte, zekâda? Kendinizi sürekli onların düzeyine indirdiğinizi iddia edemezsiniz!” !!! Annares ‘mülk sahibi olmayan’larla Urras ise ‘mülk sahibi olanlar’la kısaca ‘sahipler’le dolu bir dünya. Annares ve Urras üzerine söylenecek çok şey var ama okurken daha çok ilgimizi çeken dünya Annares. (Çünkü biz de Urras'lıyız.) Bir ütopya diyemesek de oraya anarşizmin hüküm sürdüğü bir yerde dilden yönetim işleyişine yaşam şekline kadar her şey çok farklı ve dikkat çekici. Annares'te en çok ilgimi çeken şeylerden birisi yer isimleri mesela: Toz, Yalnız, Ençok, Barış ve Bolluk. Özellikle Toz üzerine uzun uzun düşündüm. Ve kahramanımız fizikçi Shevek. Mükemmel değil, yalnız, içe kapanık, sorunlu, sorularla dolu. Zaman fiziğiyle, ardışıklık ve eşzamanlılık kuramıyla ilgileniyor ve genel zaman kuramını oluşturmaya çalışıyor. Bunun için de çareyi kendi dünyasından çıkıp eski dünyaya, Urras’a gitmekte buluyor çünkü Annares Shevek'in hayallerine pek de sıcak bakmıyor. Shevek duvarları yıkmak gerektiğine inanıyor. Yıkabilecek mi peki? - Duvarlar yıkıldı. - Duvarların arkasında başka duvarlar var, dedi Bedap. Bu konuşma geçiyor Bedap'la aralarında Urras’a gitmeden önce. Duvarlar hep olacak ve mücadele hep devam edecek. Çok etkileyici diyaloglar var romanda. Uzun uzun düşünmenizi, yeniden sorular sormanızı isteyen. Annares'te Shevek ve arkadaşlarının ‘acı’ kavramı üzerine konuşmaları (#33242659) ve Urras’ta bilim adamlarıyla ‘zaman fiziği’ üzerine tartışmaları, ve Shevek’in devrimci konuşması benim için bunların başında geliyor. Beni etkileyen bir diğer konu ise Takver ve Shevek arasındaki büyülü aşk. Arka planda ama bu onu daha da anlamlı kılıyor belki de. “Çok uzun bir yoldan, diye düşündü Takver, birbirimize geldik. Her zaman bunu yaptık. Büyük uzaklıkları, yılları, rastlantı uçurumlarını aşarak. Bu kadar uzaktan geldiği için artık bizi kimse ayıramaz. Hiçbir şey, hiçbir uzaklık, hiçbir zaman aralığı zaten aramızda olan uzaklığı, cinsiyetlerimizin uzaklığını, varlıklarımızın, akıllarımızın farklılığını aşamaz; bir bakışla, bir dokunuşla, dünyadaki en kolay şeyle, bir sözcükle üzerinde bir köprü kuruverdiğimiz o boşluğu, o uçurumu. Ne kadar uzak olduğuna bak, her zaman ne kadar uzak olduğuna. Ama geri dönüyor, geri dönüyor, geri dönüyor...” Shevek çıktığı yolculukta, Urras'ta sorularla dolu aklını yeni sorularla dolduruyor. Bazen tüm bildiklerini ve sorularını yitiriyor Urras'ta, kayboluyor. Annares'te onun yeniden sorgulamasını sağlayan arkadaşı Bedap gibi Urras'ta da ona ne için orada olduğunu hatırlatan kişiler çıkıyor karşısına. Hatırlıyor ve artık susmayıp konuşmaya karar veriyor. “Bizi bir araya getiren şey, acı çekmemiz.” “Sahip olduğunuz tek şey ne olduğunuz ve ne verdiğinizdir.” “Özgürlüğümüz dışında hiçbir şeyimiz yok.” “Biz paylaşırız, sahip olmayız.” “Vermediğiniz şeyi alamazsınız, kendinizi vermeniz gerekir. Devrim'i yapamazsınız, devrim olabilirsiniz ancak. Devrim ya ruhunuzdadır, ya da hiçbir yerde değildir.” Bu konuşmadan sonra başlıyor geri dönüş yolculuğu. Çünkü Odocu felsefeye göre ‘Gerçek yolculuk geri dönüştür.’ ‘Özgürlük hiçbir zaman çok güvenli değildir. Kendinizi yalnız hissedeceksiniz.’ Shevek duvarları ona inanmayanlarla mücadele ederek, bütün yalnızlığına rağmen bedeller ödeyip kendini özgür kılarak, çıktığı o yolculuktan yeni bir Shevek olarak geri dönüş yaparak yıktı aslında. Ursula K. Le Guin bu iki dünyayı (Anarres ve Urras ) ayrıştırıp, birini alçaltıp diğerini yüceltmiyor. Her ikisi üzerinde de düşünmemizi ve sorgulamamızı, her şeyi yeniden anlamlandırmamızı sağlıyor ve bunu inanılmaz bir zekayla yapıyor, kendine hayran bırakarak. Ursula K. Le Guin başlı başına başka bir kitap konusu olabilir. Bir de kitabı okurken muhakkak hatırlayacağımız başka kitaplar var: Orwell, 1984, Huxley, Cesur Yeni Dünya ( Vahşi'yi hatırladım Shevek'in Urras macerasında), henüz okumadığım Zamyatin, Biz. Romana dönersek: Annares’e ‘her zaman olduğu gibi, elleri bomboş’ dönen Shevek bize ne çok şey anlatıyor. Hiçbir şeyi olmayan, sahip olmayan, mülksüz olan. Özgür olan... Ruhumuza “ellerimiz bomboş” bir geri dönüş yolculuğu yapmalıyız belki de.

MülksüzlerUrsula K. Le Guin · Metis Yayınları · 202112,4bin okunma

··1 alıntı·

922 görüntüleme

Osman Y.

@osmany ·

17 Ağustos 2020 09:32

Ne güzel anlatmışsın merak ettim çok. Nerede o eski 1000K .. Bir gün geri dönebilecek miyiz eski bol edebiyatlı günlere..

4 önceki yanıtı göster

Habibe

@ahabibe ·

17 Ağustos 2020 14:15

Teşekkür ederim, okumanız dileğiyle. Bilmiyorum ki, hala güzel incelemeler var, okumaya devam ediyorum. Bir yandan da birşeyler eksik gibi haklısınız.

Osman Y.

@osmany ·

22 Mayıs 2021 15:05

Nerede o eski incelemeler nerede o eski 1000K..

Habibe

@ahabibe ·

22 Mayıs 2021 15:08

Nerede ah diye aradığımız, özlediğimiz o kadar çok şey var ki; çok eskide, çok uzaklarda gibi.

2 sonraki yanıtı göster