Beckett benim okurken çok zorlandığım yazarlardan, ilk kitabı olan Proust her ne kadar ‘Kayıp Zamanın İzinde’ serisinin incelemesi de olsa Beckett yine tarzını yansıtıyor. Marcel Proust’u aratmayan uzun cümleler Beckett’ın zor anlaşılan cümleleriyle birleşince edebiyat için lezzetli okur için yemesi zor bir yemek ortaya çıkıyor. Beckett eleştirisine "Proust'ta her mızrak Telephos'un mızrağı olabilir." diye başlar. Kimdir bu Telephos? Yunan mitolojisinde Telephos, Herakles ve Auge’nin oğludur. Bebekken terk edildikten sonra dişi bir geyik tarafından beslenirken bir çoban onu bularak Mysia kralı Teuthras’a verir. Telephos sonra Mysia kralı olur ve Troya savaşında Akha’lara karşı savaşırken Akhilleus’un mızrağıyla bacağından yaralanır. Bir kâhin, kendisini ancak yaralayanın iyi edeceğini söyler; mızraktaki pas, Telephos’u iyileştirir. (Not.1 Sayfa 81) Beckett bu mızrağı Zaman olarak ele alır daha sonra Zaman unsuruna yine zamanla bağlantılı başka mızraklar ekler bunlar: -Alışkanlık ve Bellek'tir. "Öyleyse Proust'un yaratıkları da Zaman'ın, bu her şeye baskın koşulun kurbanlarıdır. (…)Saatlerden ve günlerden kaçış yoktur. Ne yarından ne dünden. Dünden kaçış yoktur, çünkü dün bizi çarpıtmıştır ya da biz onu. Ruh halinin hiç önemi yoktur. Çarpılma gerçekleşmiştir. Dün aşılmış bir kilometre taşı değil, yılların aşınmış yolunda bir gün taşıdır ve onulmaz biçimde parçamız olmuştur, içimizdedir, ağır ve tehlikeli. Dünden ötürü sadece yorgun değilizdir, başkayızdır, dünün felaketinden önceki halimizden farklıyızdır" (24) Beckett, zamanı,dirilişin koşulu bir ölüm aracı; alışkanlığı, öncesinde hastalık sonrasında nimet; belleği, zehir ve panzehirle dolu klinik bir laboratuvar olarak tanımlıyor. Belirli fetiş nesneler sayesinde zaman, alışkanlık ve bellek’ten kurtulup irade-dışı belleğe ulaşılıyor. Beckett, Kayıp Zamının izindeki fetiş nesneleri şöyle sıralar. 1-Demlenmiş çaya batırılan bisküvi(Swan’ların Tarafı) 2-Dr. Percepied’intavanarası penceresinden görünen Martinville çan kuleleri (a.g.y) 3- Champs-Elysees’de umumi heladaki küflü koku. (Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde) 4-Balbec yakınlarında Mme.Villeparisis’nin arabasında görünen üç ağaç(a.g.y) 5-Balbec yakınlarındaki akdiken çalılığı(a.g.y) 6-Balbec’te Grand Hotel’de ikinci kalışında potinlerin bağını çözmek için eğiliyor. (Sodom ve Gomorra) 7-Guermantes Konağının avlusundaki eğri büğrü kaldım taşları (Yeniden Bulunmuş Zaman) 8-Tabağa çarpan kaşığın sesi. (a.g.y) 9-Bir peçeteyle tabağını siliyor(a.g.y) 10-Borulardan akan suyun sesi(a.g.y) 11-Georges Sand’ın Tarla Çocuğu François’sı. (a.g.y) Beckett, Proust’ta Kayıp Zamanın İzinde’yi iradi ve gayri iradi çerçeveden inceler. Önemli karakterlerin trajedileri, yazar için önemli pasajlar incelenir. Kitabı bütün seriyi okuduktan sonra okumak daha mantıklı ancak benim gibi süprizbozan kaygısı taşımıyorsanız öncesinde okumak ve ara sıra seriyi okurken kurcalamak Kayıp Zamanın İzinde’yi daha iyi okumamızı sağlayabilir. Şunu belirtmek isterim Beckett, salt kitapla ilgilenmiş yani yazarın hayatı, psikanaliz yapı bu kitapta bulunmuyor. Mesela ‘burada yazar niçin böyle düşünmüş?’ şeklindeki sorulara sadece serinin verdiği nedenler çerçevesinde cevaplıyor.

ProustSamuel Beckett · Metis Yayıncılık · 2012258 okunma

··

262 görüntüleme

Ayşe*

@zezola ·

12 Mart 2019 18:39

Serkan fetiş nesneleri çok enteresanmış :) güzel inceleme, kalemine sağlık.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.