Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
Orhun Abideleri
Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metin. İlk Türk tarihi. Taşlar üzerine yazılmış tarih. Türk nizamının, Türk töresinin, Türk medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün büyük vesikası. Türk edebiyatının ilk şaheseri. Türk hitabet sanatının erişilmez şaheseri. Türk milliyetçiliğinin temel kitabı. Türk milliyetçiliğinin Türk'ün ruhunda her daim var olduğunun kanıtı. Türklüğün en büyük iftihar vesilesi olan eser. İnsanlık âleminin sosyal muhteva bakımından en mânalı mezar taşları...
Günümüz Moğolistan'da bulunan Orhun Abideleri, Göktürkler zamanında dikilmiştir. Kitabelerde Kültigin'in ve Bilge Kağan'ın kahramanlıkları, Türk'ün esaretten kurtuluşu, dönemin Tarihi, diğer milletlerle olan mücadeleler, yüce atalarımızın öğütleri ve Türk milleti için yaptıkları anlatılmaktadır.
Orhun Abideleri, Kültigin yazıtı, Bilge Kağan yazıtı ve 2 tane taştan oluşan Tonyukuk yazıtlarından oluşmaktadır. Boyları yaklaşık 4 metredir. Abideleri bulan kişi Yandritsev'dir. Okuyanlar ise Thomson ve Radloff isimli alimlerdir.
Kültigin yazıtı, abisi Bilge Kağan tarafindan 732'de Kültigin'in ölümü üzerine diktirilmiştir. Bilge Kağan yazıtı, Bilge Kağan'ın ölümü üzerine oğlu tarafından 735'de diktirilmiştir. Tonyukuk Abidesi ise 720-725 senelerinde Tonyukuk tarafindan dikilmiştir. Abidelerin çevresinde pek çok heykel parçaları da bulunmaktadır. Bu parçalar arasında Kül Tigin heykelinin başı da bulunmuştur. Googleden "Kül Tigin heykelinin başı" yazıp aratırsanız bu resime kolayca erişebilirsiniz.
Bilge Kağan'ın "Her ne sözüm varsa ebedî taşa vurdum. Ona bakarak bilin." dediği Orhun Abidelerinden bazı alıntılar;
● İl tutacak yer Ötüken ormanı imiş. Bu yerde oturup Çin milleti ile anlaştım. Altını, gümüşü, ipeği ipekliyi sıkıntısız öylece veriyor. Çin milletinin sözü tatlı, ipek kumaşı yumuşak imiş. Tatlı sözle, yumuşak ipek kumaşla aldatıp uzak milleti öylece yaklaştırırmış. Yaklaştırıp, konduktan sonra, kötü şeyleri o zaman düşünürmüş.
● (Çin esaretinde iken)Türk halk kitlesi şöyle demiş; İlli millet idim, ilim şimdi hani, kime ili kazanıyorum der imiş. Kağanlı millet idim kağanım hani, ne kağana işi gücü veriyorum der imiş. Öyle diyip Çin kağanına düşman olmuş.
● Tanrı lûtfettiği için illiyi ilsizleştirmiş, kağanlıyı kağansızlaştırmış, düşmanı tâbi kılmış, dizliye diz çöktürmüş, başlıya baş eğdirmiş. Babam kağan öylece ili, töreyi kazanıp uçup gitmiş.
● Türk, Oğuz beyleri, milleti işitin: Üstte gök basmasa, altta yer delinmese, Türk milleti, ilini töreni kim bozabilecekti?
● Küçük kardeşim Kül Tigin ile konuştuk. Babamızın, amcamızın kazanmış olduğu milletin adı sanı yok olmasın diye, Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım.
● Tanrı bağışlasın, devletim var olduğu için, kısmetim var olduğu için, ölecek milleti diriltip besledim. Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım. Değerli illiden, değerli kağanlıdan daha iyi kıldım. Dört taraftaki milleti hep tâbî kıldım, düşmansız kıldım. Hep bana itaat etti. İşi gücü veriyor. Bunca töreyi kazanıp Kül Tigin kardeşim kendisi öylece vefat etti.
● Kül Tigini evin başında bırakarak müdafaa tedbiri aldık. Oğuz düşman, merkezi bastı. Kül Tigin öksüz atına binip dokuz eri mızrakladı. Annem hatun ve analarım, ablalarım, gelinlerim, prenseslerim, bunca yaşayanlar cariye olacaktı, ölenler yurtta yolda yatıp kalacaktınız. Kül Tigin olmasa hepiniz ölecektiniz.
● Küçük kardeşim Kül Tigin vefat etti. Kendim düşünceye daldım(mateme gark oldum). Görür gözüm görmez gibi, bilir aklım bilmez gibi oldu. Kendim düşünceye daldım. Zamanı Tanrı yaşar. İnsanoğlu hep ölmek için türemiş.
● Çin milleti hilekâr ve sahtekar olduğu için, küçük kardeş ve büyük kardeşi birbirine düşürdüğü için, bey ve milleti karşılıklı çekiştirdigi için, Türk milleti il yaptığı ilini elden çıkarmış, kağan yaptığı kağanını kaybedivermiş.
● Tanrı bahşettiği için, ben kazandığım için Türk milleti kazanmıştır. Ben küçük kardeşimle beraber böyle başa geçip kazanmasam Türk milleti ölecekti, yok olacaktı. Türk beyleri, milleti, böyle düşünün böyle bilin!
● Yufka olanın delinmesi kolay imiş, ince olanı kırmak kolay. Yufka kalın olsa delinmesi zor imiş. İnce yoğun olsa kırmak zor imiş.
● Çok diye niye korkuyoruz? Az diye ne kendimizi hor görelim? Hücum edelim dedim. Hücum ettik, yağma ettik. İkinci gün ateş gibi kızıp geldi. Savaştık. Bizden, iki ucu, yarısı kadar fazla idi. Tanrı lûtfettiği için, çok diye korkmadık, savaştık. Tarduş şadına kadar kovalayıp dağıttık.
● Türk milleti yine karışıklık içindedir demiş. Oğuzu yine sıkıntıdadır demiş. Bu sözü işitip gece yine uyuyacağım gelmiyordu, gündüz yine oturacağım gelmiyordu.
Gerçekten Orhun âbidelerini, bugün Türkiye'den binlerce kilometre uzakta eski Türk yurdunda, bugünkü Moğolistan'da Türklüğün şehadet parmakları olarak yükselen bu mübarek taşları kana kana okumak, her kelimesi üzerinde derin derin düşünmek, resimlerini huşû içinde seyrederek ruhu yıkamak, her Türk için millî ibâdettir.
·
41 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.