"Temsil ettiğimiz dünya felsefi altyapısı itibarıyla Hegel sonrasına aittir fakat içeriği itibarıyla da Galileo öncesine aittir. Bu ikisinin karşılaştıkları noktada ise melezleşmelere ve her türden çarpıklaşmalara tanık olmaktayız." (Daryush Shayegan, Melez Bilinç, sayfa 48) Melez Bilinç, Yaralı Bilinç'ten sonra iyi geldi diyebilirim. Yaralı Bilinç, İran özelinde bütün ortadoğu toplumlarının yaşadığı kültürel şizofreniye dair çarpıcı bir eleştiri. Daryush Shayegan'a göre bizim iki arada bir derede kalmış periferi toplumlarımızın yaşadığı patolojik hali betimliyor kültürel şizofreni. Bu şizofreninin semptomatik seyrini en iyi anlatan pasaj: "Kendi üzerine kapanan varlık, açılmayı inatla reddeder; bütün insanlık tarihini parantez içine alarak kendi gerici fantazmalarından başka hiçbir yerde vuku bulmamış olan bir altın çağa kavuşmak isteyen Taliban militanları ya da Selefiler gibi dışarıya kapalı bir zihinsel gettoda yaşar." (Melez Bilinç, sayfa 57) Melez Bilinçte ise deneme tadında makaleler var. Ama bu makaleler bir doğulu için pekte tatlı değil. Yaralı Bilinci yazdıran dert Melez Bilinci de yazdırmış Daryush Shayegan'a. Doğu toplumlarına dönük harika eleştiriler var. Bu eleştiriler elbette oh iyi olmuş havasında yazılmış değil. Bizi kültürel şizofreniden kurtulmak için silkinmeye, eleştirel akla ve psikanalitik bir terapiye, yüzyılların tortularını sil baştan eleştiriye tabi kılan bir yapısöküme davet eden babacan eleştiriler. "Öznenin kök saldığı, özgürlüğün serpildiği laik alan ancak hem dinin kutsallığından hem de ondan doğan yasalardan bağımsız olduğu takdirde yansız ve özgür bir alan olabilir. Özgürlük, ancak bizi köleleştiren bu iki mercinin ikisinden de azat olduğumuz zaman elde edilebilir. Kant da o uzun eleştiri çalışmasına dünyayı bu iki özgürlükten yola çıkarak inşa etmek için girişmiştir." (Melez Bilinç, sayfa 42) Zaten yazara göre modernliği hiç yaşamamış, özgür yurttaş bilincini, eleştirel aklı hiç oluşturamamış periferi ortadoğu toplumlarının ilk yapması gereken Kant örneğinde olduğu gibi epistemeyi değiştirebilmek. Kilise ve Devlet sultasından aklı özgürleştirebilmek. Bunun için oturup Heiddeger okumak ve Heiddegerciliği kendi toplumumuzun bambaşka sıkıntılarına uyarlamak gülünçtür. Frankfurt okulunun fikirlerini sanayi öncesi toplumlarımızın problemlerine uyarlamak gibi gülünçtür. Shayegan burada İran İslamcılarını eleştiriyor. Bizim ülkemizin İslamcıları da onlardan geri kalmaz bu konuda. Yazıyı bitirirken saygı ile anıyorum Daryush Shayegan'ı.

Melez BilinçDaryush Shayegan · Metis Yayınları · 201397 okunma

··

104 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.