“HUN TARİHİNİN KISA BİR HATIRLATMASI
MÖ 7-3. binyıllar: Jun, Di ile Çin arasında yapılan egemenlik savaşı, tarihte "Sarıbaşlar-Karabaşlar Savaşı" olarak adlandırılmaktadır. MÖ 3. binyılda Sya Hanedanı döneminde Sarıbaşlar (Jun ve Diler) vatanlan Çin'den çıkarılarak Kuzey Çin dağlarına ve Gobi çölünün kenarına itilmişlerdir.
MÖ 3. binyıl: Hun halkının yaratılmasını sağlayan etnik unsurlar (Huanün, Hunüy, Jun, Di, Şun Veyin halkı), Gobi çölünün güneyinde, Çinliler tarafından "Saşay Kum Devleti, Dinlinlerin Memleketi" denen yerde yaşamakta.
MÖ 2600: "Sarı imparator, Çin'e savaş ilan etmiş" cümlesi, Çin tarihi kronolojisinde geçmekte. "Dinlin" denen "Kum Devleti"nin soylar toplumu halinde yaşadığı bilinmekte.
MÖ 1200: İnsanoğlunun medeniyetinin önemli olaylarından birisi olan Hunların Gobi çölünü geçmesi, Sibirya'yı açarak dış dünyaya bağlaması Orta Asya ve Sibirya halklarının evrimini hızlandıran tarihî bir olaydır.
MÖ 1500-1200: Hunnu devletinin tarih sahnesine çıkması. Yönetim sisteminin Çin'in aksine Soylar Birliği Başkanları Kurulu ve Yaşlılar Kurultayı'na dayanmasıyla tanımlanmaktadır.
MÖ 900-500: Çjou Hanedanı'yla savaşlar. MÖ 6-5. yüzyıllardaki "küçük göç" ve Hunların batıya kısım kısım göç etmeye başlamaları.
MÖ 3. yüzyıl: Hunnu devletinin şanüy yönetimine geçmesi.
MÖ 1.-MS 1. yüzyıl: Hunnu'da iç savaş ve parçalanma dönemi.
MÖ 47: Çin egemenliğinde Güney Hunnu devletinin oluşması. Huhanye Şanüy'ün halkıyla birlikte Çin'e teslim olması.“MÖ 46: Talas ırmağı kıyısındaki Çjicji kalesinin Çinliler tarafından ele geçirilmesi. Çjicji'nin ve halkının öldürülmesi. Kangüy'ün Hunlara destek olması.
MÖ 9: Üçjulü Şanüy'ün Güney Hunnu'yu Çin'e karşı ayaklandırması, bağlılık anlaşmasını iptal etmesi ve tekrar Hunnu isminin alınması. Çin yöneticisi Van Man'ın imparatorluğunun hanedanından olmaması nedeniyle Güney Hunnu tarafından kabul edilmemesi ve savaş durumu.
MS 44-55: Yeni içsavaş, tekrar parçalanma. Biy Şanüy yandaşlarıyla birlikte Çin'e geçti ve Çin'e bağlı Güney Hunnu yeniden kuruldu.
MS 44-55: Kuzey Hunnu ve Güney Hunnu birbirine düşman oldu. Kaçakların bir devletten diğerine akın etmesi. Orta sınıf Güney Hunnu'ya gitmiş, üst düzey soyluluk da Kuzey Hunnu'da kalmıştır. Çin, kışkırttığı halklarla Kuzey Hunnu'yu düşman çemberine aldı ve savaşlar şiddetlendi.
MS 44-85: Düşman çemberinin daralmaya devam etmesi, savaşların süreğen hale gelmesi, Hun halkının kısmen
“MÖ 3. yüzyıl: Hunnu devletinin şanüy yönetimine geçmesi.
MÖ 1.-MS 1. yüzyıl: Hunnu'da iç savaş ve parçalanma dönemi.
MÖ 47: Çin egemenliğinde Güney Hunnu devletinin oluşması. Huhanye Şanüy'ün halkıyla birlikte Çin'e teslim olması.
MÖ 46: Talas ırmağı kıyısındaki Çjicji kalesinin Çinliler tarafından ele geçirilmesi. Çjicji'nin ve halkının öldürülmesi. Kangüy'ün Hunlara destek olması.
MÖ 9: Üçjulü Şanüy'ün Güney Hunnu'yu Çin'e karşı ayaklandırması, bağlılık anlaşmasını iptal etmesi ve tekrar Hunnu isminin alınması. Çin yöneticisi Van Man'ın imparatorluğunun hanedanından olmaması nedeniyle Güney Hunnu tarafından kabul edilmemesi ve savaş durumu.
MS 44-55: Yeni içsavaş, tekrar parçalanma. Biy Şanüy yandaşlarıyla birlikte Çin'e geçti ve Çin'e bağlı Güney Hunnu yeniden kuruldu.
MS 44-55: Kuzey Hunnu ve Güney Hunnu birbirine düşman oldu. Kaçakların bir devletten diğerine akın etmesi. Orta sınıf Güney Hunnu'ya gitmiş, üst düzey soyluluk da Kuzey Hunnu'da kalmıştır. Çin, kışkırttığı halklarla Kuzey Hunnu'yu düşman çemberine aldı ve savaşlar şiddetlendi.
MS 44-85: Düşman çemberinin daralmaya devam etmesi, savaşların süreğen hale gelmesi, Hun halkının kısmen Çin'e, Usunlara ve Syanbiylere katılması.
MS 97-99: Kuzey Hunnu halkının İç Asya'dan batı tarafa gitmesi, yeni hanedan dönemi. Orta düzey Si Lüan Di soyunun yerine üst düzey Huyan (Koyan) soyunun şanüylüğe getirilmesi, şanüyün üst düzey soylulukla“denk olması. Ural çevresinde, İdil'in aşağı kısımlarında Hunların Ugr halkıyla birleşmesi.
MS 100-350: Skifya halklarını yenerek Kuzey Kafkas Dağları ve Kafkas önü ovalarının sahibi olan Alan ve Sarmatların da Hunlar (Gunlar) tarafından yenilmesi ve her iki halkın da kardeşlik anlaşması çerçevesinde Hun halkına katılmasıyla Kafkas Halkları Birliğinin oluşturulması. Bu devlet daha sonra Deşt-i Kıpçak devletine dönüşmüştür.
MS 3.-5. yüzyıllar: Hıristiyanlığın yayılması, Türklerin (Gun, Bulgar, Kara Bulgar ve Kumanlar) Tanrı dininin yanı sıra yeni dini de benimsemesi.
MS 4.-14. yüzyıllar: Deşt-i Kıpçak devletinin güçlenmesi, Avrupa egemenliği.
MS 13.-14. yüzyıllar: Mısır Memlüklüleri Sultanı Baybars'ın ricası üzerine, Yahudi mültecilerin Deşt-i Kıpçak devletine kabul edilmesi.
MS 14.-15. yüzyıllar: Deşt-i Kıpçak devletinin Moğollar tarafından ele geçirilmesi. Üst düzey Türk soylarının Moskovya'yla anlaşarak, Moğollara karşı cephe oluşturmak “amacıyla Moskovya'ya geçmesi ve Rus etnik ismini kabul ederek devlet oluşturma hayalleri gütmesi.
MS 15.-16. yüzyıllar: Moğolların Rus ve Türk kuvvetlerine yenilmesi. Hemen ardından başlatılan "Ruslaştırma" savaşları, Türk halkını etnik isminden etmesi, parçalaması. Türk isminden vazgeçmeyenlere yeni isim takılarak tarihe "yeni yaratılmış halklar" olarak geçirilmesi. Türk ismi silinmiş ve Türklerin de ölmüş bir halk olarak tarihe geçmesi.
MS 15. yüzyıl: Karadeniz kıyısında (Novorosiysk yakınlarında) Yunan egemenliğinde bulunan kıyı halkı Adıgların (Çerkeş, Kabartay, Ubıh) 1479'da Gedik Ahmet Paşa tarafından ele geçirilmesi, yarısının Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanması, yarısının da Rus girişimleriyle Kuzey Kafkas Dağlarına doğru gitmesi. Dostluk anlaşması üzerine Adıg halkına (üç soy) dağ önü ovalarda Türk (Bulgar, Kara Bulgar, Kuman) topraklarının verilmesi. Böylece Türk kökenlilerin yanına Rus çarının akrabası olmuş (kız verilmiş, ismi Mariya) bir halkın sokulması.
(Tarihte bilinen Adıg Bekoviç Çerkasskiy, Kafkas halklarına karşı şiddetiyle tanınmış ve Rus çarı tarafından bile azarlanmıştı. Kuvvetleri Kabartay, Çerkeş ve Adıglardan oluşuyordu.)
MS 18-20. yüzyıllar: Türk kökenlilerin çoğunluğunun sığındığı Kafkaslara karşı Rus Çarlığının savaşları. Kafkaslar'ın kanlı bir şekilde ele geçirilmesi.
MS 20. yüzyıl: Kafkas bölgesinde yeni etnik isimleriyle tarihe geçirilen parçalanmış Gun (Bulgar, Kara Bulgar, Kuman Alan-Sarmat katılımıyla) nesilleri Nart-Karaçaylılar (Alan-Sarmat katılımı daha yüksek), Nart-Balkarlar (Alan-Sarmat katılıma daha az), Nart-Avarlar, Nart-Kumuklar. Osetler (Alan-Sarmatların torunları sayılmakta). Dağıstan halkları içinde de eski Skifya halklarının kalıntıları (Gunlara MS 3-4. yüzyıllarda katılmıştır) yaşamaktadır. Çeçenler, Skifya'nın köklü ve önder halkı olmuştur ve Gunlara kardeş olarak katılmıştır. Tüm Skifya halkları Türk kültürünü benimsemiştir. Nart boyu Türklerinin özellikleri sözlü kültürden okunmaktadır. Türkler de yerli, gelişmiş Skifya kültüründen etkilenmiş ve ortaya Nart Kültürü denen Kafkas kültürü çıkmıştır. Syanbiy boyu Türkler- Nogaylar ve Adıg boyları (Çerkeş, Kabartay, Adıg, Ubıh) bu kültüre en son katılmış halklardır.”
·
19 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.