Suyu Arayan Adam
İlber Ortaylı'nın okunmasını tavsiye ettiği kitaplar listemde bulunduğu için okumaya başladığım bu eser Şevket Süreyya Aydemir'in otobiyografik bir eseridir.
Birinci cihan harbi ve sonrasındaki Türkiye'yi tanımak, savaşın iç yüzü hakkında bizzat içinde bulunan vatan evladının ağzından dinlemek, o dönemin halkının içinde bulunduğu duygu ve yaşadığı karmaşayı hissetmek, Anadolu'nun garipliğini bakımsızlığını, orayı ilk kez gören birinin ağzından işitmek isterseniz kitaba mutlaka göz atmalısınız derim.
Kitabın adını ilk duyduğumda kafamda ciddi ciddi "suyu arayan adam" figürü canlandı. Hani Nuri Bilge Ceylanın "Ahlat Ağacı" filmindeki baba karakteri vardı tarlasında sürekli su arayıp duruyordu ve insanlar tarafından ötekileştiriliyordu. Farklı bir tipti sevgili Dosto'nun şu yeraltı insanlarından biriydi ve ben kendisini çok sevmiştim. Ama Şevket Süreyya Aydemir'in oradaki karakterle pek bir ilgisi yok tabi...
Sayın Aydemir Balkan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 1897 de dünyaya gelmiş. Okuma yazmayı kendisine annesi hanımefendi öğretmiş. Mahalle Mektebi, Askeri Rüştiye, Kuleli Askeri Lisesi ve Edirne Öğretmen Okulu' nu bitirmiş muhterem bir şahsiyet...İki abisini savaşta kaybedince gönüllü olarak savaşa katılmış kendisi (1914-18) ...
Savaşa katılabilmek için Anadolu'yu bir uçtan bir uça adımlamış Sayın Aydemir ve o dönemin Anadolu'sunu size resmediyor hem kendi hayretler içinde kalarak hem de sizi bırakarak. Savaş sonrasında ekonomi eğitimi için Moskova' ya gidiyor ve elbette burada kominizmin etkisinden kurtulamıyor.
Esasen kitaptan daha çok zevk almak adına Rusya tarihi hakkında bilgi sahibi olmak gerekli Çin tarihi de olsa daha çok iyi olur ama Rusya tarihi şart diyebilirim.
Kendisinin "Tek Adam " ve " Enver" isimli eserlerini de okuyacağım ama bu kitabı okurken keşke önce onları mı okusaydım diye düşünmeden edemedim çünkü kitabın içeriğinde o eserlerde ki bazı bölümleri işaret ediyor.
Dolu dolu yaşanmış bir ömür.... ve kendisini hala bu hayattan pek memnun olmadığı anlarda yakalıyorsunuz... Peki biz ne yapalım Sayın Aydemir...kendimizi nerelere atalım bu boşluk, bu cehaletle....
Aydemir soyadını almasının da güzel bir öyküsü var. Müfide Ferit'in "Aydemir" adlı eserini okuyor cephede evet yanlış duymadınız cephede okuyor adam.... Hani şu okumaya vakit bulamıyorum diyenlere duyurmalı bunu... Kitaptaki Aydemir'in de güzel bir hikayesi var ben bu kitabı da merak ettim açıkcası...
Kitapta bir de Epiktetos ile tanıştım. Miladi birinci y.y başlarında Hiyerapolis'te doğan ( şimdiki Denizli-Pamukkale) bir köle sonrasında ise filozof olan bu adamcağız oldukça ilgimi çekti...
Epiktetos Sayın Aydemir'e şunları söylüyor benim çok hoşuma gitti...
"İnsanlar kendilerine ya çok pahalı, ya çok ucuz kıymet biçerler. Sen, sadece bir değerlendirme hatası içerisindesin. Hayatında daima, başarabileceğini değil, başarmak istediğini düşündün. Olabilceği değil, olmasını istediğini aradın.....
Onun için, senin yenilgin, hakikatin yenilişi demek değildir. Yenilen, yalnız senin ölçüsüzlüğün ve dalaletindir.
Halbuki kaleleri bekleyen nöbetçiler, yanlarına gelen herkese parolayı sorarlar. Sen de muhayyilene gelen şeylere parolayı sorsaydın, baskına uğramazdın.
...........
Senden alınan şeylere karşı senden alınamayacak şeyleri koysana! Bu, senin iradendir. İradenin hüriyetine ise, Jüpiter bile müdahale edemez. İşte asıl hürriyet budur."
Diyor Epiktetos Sayın Aydemir'e yahut Aydemir Epiktetos'un ağzından kendisiyle konuşuyor da olabilir.... ama alıntılarımda da belirttiğim gibi hayat mottosu olabilir bu sözler....
Özellikle yakın tarihi merak ediyor iseniz benim gibi, okunulası bir eserdir. Tarihe tanıklık etmiş bir zatın da hayat hikayesini okumuş oluyorsunuz aynı zamanda buradan çıkarılacak dersler ve örnekler de başlı başına bir kazanımdır kanımca...
Hülasa sevgili okur....Bu "hülasa" kelimesi de bana Sayın Aydemir'den hatıra kalacak tıpkı Süleyman Demirel'in " binaenaleyh" sözcüğü gibi hani bazı kelimeler bazı insanlarla bütünleşir ya onun gibi kitabı okuyunca bana hak vereceksiniz...
Hülasa sevgili okur :)) mutlaka okuyunuz derim ben....kitapla kalın...
