Namık Kemal ve "Cezmi" ÜzerineNamık Kemal, nam-ı diğer vatan ve hürriyet kahramanı. Tanzimat döneminin önemli aydını. Mustafa Kemal Atatürk'ün 'hislerinin babası' tanımını yaptığı bir isim. Yani "Namık Kemal" demek, fıkralarla anımsatmak, şuursuzca "Namık Kemal" adını kirletmek, Türkiye'ye ve geçmişe yapılan büyük hakarettir. Namık Kemal gibi büyük bir ismi, hele de hürriyet sevdalısı bir ismi küfür eder gibi bilip bilmeden "Namık Kemal" demek, onu fıkralarla anmak büyük yanlıştır. Öncelikli olarak bunu zihinlere kazımak gerekiyor.
Kitaba gelecek olursak; kitap, özellikle sonlara doğru film gibi akıp gidiyor. Tarihi bir roman olduğu için, tarih üzerinden göndermeler yaparak ilerleniyor. Burada da yazarın tarihi bilgisini görmüş oluyoruz. Bizi, geçmişe götürüyor, 16. yüzyıla, yani tam da Osmanlı-İran rekabetinin yaşandığı, Kırım Hanlığının elden çıkmadığı bir döneme. Kırım Hanlığı da, o dönemlerde Osmanlı Devleti'ne tabî bir devletti. Kitabın yazıldığı dönemlerde Rus Çarlığının elinde, Osmanlı Devleti de, İran da eski gücünde değil. O rekabeti de yok. İki devlet arasında zamanında öyle bir çatışma oluyordu ki; Tebriz vardı örneğin, bir Osmanlı Devleti'nin eline geçerdi, bir de İran'ın. Günümüzde Tebriz, malûm İran'ın elinde ve "Güney Azerbaycan" diye de geçmekte. Türk nüfusu çoğunlukta.
Kitap, dönemine göre oldukça iyi. Hatta günümüzdeki kitaplara da taş çıkarır. Geçmişteki karakter üzerinden, çarpık ilişkiler ağı kuruluyor, aşk ile vatan ikilemi üzerinde kalınıyor. Tarih olsun da, çarpık ilişkiler ağı olmasın, şaşılır. Koskoca üç padişah dönemi görmüş Sokullu Mehmet Paşa vardı, o bile saray içindeki entrikalara kurban gitmişti. Yani bu kitabın içerisinde geçen hikayedeki entrikalar ağı, koskoca bu paşanın suikaste kurban gitmesindeki entrika ağından daha acı değil. Koskoca devleti yönet, entrika yüzünden suikaste kurban gidip canından ol.
Kitap yer yer de sıkıcı oluyor, o da entrikanın sıkıcı hâl alması. Doğaldır, günümüzde bile fazla entrika görelim, bir müddet sonra sıkılıp bırakır gideriz. Neyse ki, kitabı güzelleştiren film gibi yapan bir ilerleyiş söz konusu oldu sona doğru. Ağır ağır giden filmin sonlara doğru açılması ve anlamlı hâle gelmesi gibi oldu. Bir diğer olumsuz taraf ise, kitaba ismini veren karakterin çok fazla rolünün bulunmaması.
Namık Kemal, 48 yaşındaki ömrünü halkı bilinçlendirmek adına gazeteler çıkarıp gazetecilik yapmış, yazarlık yapmış, devlet adamlığı yapmış. İlklere imza atan isimlerden birisi kendisi, sanırım dönemine en büyük damgayı sahnelenen ilk tiyatro eserini yazmasıyla yapmış olsa gerek. Bir tiyatro düşünün, ilk defa yayınlanıyor ve unutmayalım ki, görsel olan şeyler daha çok akılda kalır. Ayrıca o dönemi düşündüğümüzde okuma yazma oranlarının düşüklüğü de söz konusuydu. Haliyle tiyatro oyunun etkisi daha da kendisini belli etmiştir.
"Namık Kemal" diyerek komiklik yaptığını, "Namık Kemal" adı altında fıkra anlattığını sananlar, devrin en büyük aydınlarından ve birçok ismi etkileyen birisine hakaret ettiklerinin farkına varsınlar ve bunun mizah malzemesi olmayacağını anlasınlar.
