Sufi, Descartes'ın dediği
gibi, 'Düşünüyorum öyle ise varım' demez aksine, 'İrade ediyorum,
öyle ise varım' der. Fakat buradaki irade -onun düşüncesine
göre- gerçekte sınırlı insan iradesi olmayıp mutlak
ilahi iradedir. Çünkü o, Allah'ta yok olmuş; O'nun zatı birlik'ini
kendi hali itibarı ile gerçekleştirmiştir. Artık, kendi-·
sinde ve etrafındaki alemde cereyan eden herşeyi ilahi iradenin
zuhur ettiği bir yer (mazhar) olarak görür. Zira, Allah'tan
başka, gerçekten 'bir şey yapan' ve 'gerçekten irade
eden' hiçbir varlık yoktur.