Bu novellasında Dostoyevski, liberalizm rüzgarlarına kapılan soylu bir Rus gencinin bir gecelik talihsiz serüvenini alaycı dille ve derin karakter analizleri ile yine mükemmel şekilde anlatır. Dönem Rusya'da çarlığın sorgulanmaya başladığı, liberalizm rüzgarlarının estiği dönemdir. Sıradan halk ile soylular arasında yüzyıllar boyu oluşmuş statü farkının ve korkunç uçurumun "insanseverlik" ile aşılabileceğine inanan iyi niyetli ama saf ve tecrübesiz soylu Ivan Ilyic Pralinskiy, kendine inanmayan eski kuşak üstlerine bunu göstermek, aynı zamanda da kendi egosunu tatmin etmek ister. Tesadüfen rastgeldiği memuru Pşeldonimov'un düğününe davetsiz katılacak, gururlu ve kendine güvenli duruşu ile saygılarını kazanacak, onlardan biri olduğunu gösterecek, böylece kuşaklardır devam eden soylu-sıradan halk ayrımını bir kalemde silip atan kahraman olacaktır. Ama işler istediği gibi gitmez. Sıradan halkı hiç tanımayan Pralinskiy -ortamın basitliği ve insanların cahilliğinden çok şaşırdığı için olacak- istediği kahramanca girişi yapamadığı gibi onun neden orada olduğunu anlayamayan misafirler de kendisine yardımcı olmazlar. Paniğe kapılan Pralinskiy rahatlamak için içtikçe kontrolü iyice elinden kaçırır, kahraman olmayı hedeflerken gecenin maskarası olur. Pşeldonimov geride kalıyor görünse de bence hikayenin en temel ögesidir. Gogolvari bir kahramandır Pşeldonimov; yoksul, çaresiz, silik bir karakterdir. Tam işleri yoluna koyduğunu düşündüğü dönemde, en güzel gününde Pralinskiy'in saçma kahramanlık denemesi ile hayatında kapanması zor yaralar açılır; yeni eşinin sevgisizliği, parasızlığı, çaresizliği, işinden olma korkusu bir daha gitmezcesine yerleşir yüreğine. Velhasıl gerçek hayat, romantik liberallerin hayal ettiğinden çok farklıdır. Kaybeden, her düzende, yine garibanlardır. Hikaye her ne kadar Rusya'da Çarlık döneminde geçse de, evrenseldir, birçok millete uyarlanabilir. Bu güzel romanı okurken aklıma, - o yılları bilmem, ama romanlarda okudum, akrabalarımdan dinledim- 70'li yıllarda köylüler ile birlikte tarlalarda çalışmaya kalkan, böylece köylünün derdinden anlamayı ve onlarla arkadaş-yoldaş olmayı planlayan romantik Türk solcuları geldi. Bamya tarlasının ortasına giren, ama bamya toplamaktan haberi dahi olmayan iyi niyetli, cahil ve romantik gençleri görünce köylüler nasıl "eyvah, yandık" demişlerse Pralinskiy'i düğünde görenler de aynı tepkiyi vermişler. Eeee, ne demiş atalarımız : Yeğniyi yel alır, ağır yerinde kalır...

Tatsız Bir OlayFyodor Dostoyevski · Can Yayınları · 20174,999 okunma

··

193 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.