Doğukan yorumladı.
Kötüler hiçbir yerde saklanamaz, der Epikuros; çünkü ne kadar saklansalar vicdan kendi kendilerini buldurur onlara.
Sayfa 78 - Türkiye İş Bankası Kültür YayınlarıKitabı okudu
·
13 görüntüleme
Öne Çıkan Yorum
Vicdan çağa ve kişiye göre değişebilen bir kavram olduğunu düşünüyorum. İlk ve ortaçağlarda insanlar düşman olarak gördükleri cemiyet veya fertleri öldürmek için büyük bir mücadele veriyorlardı. Hatta bunun onurlu ve en vicdanlı iş olduğunu söylüyorlardı, öldüremedikleri zaman vicdan azabı çekiyorlardı. Homeros'un destanında bunu benzer karakterler var diye biliyorum. Şayet biz bu insanlara kötü insanlardı dersek vicdanlarının olmadığını söyleriz senin söyleminle. Ama vicdan bireylerin kendi ahlaki değerleri üzerinden ortaya çıkardığı 'iyi' kavramı olabilir, farklılık gösterebilir. Bizim 'vicdansız' olarak nitelendirdiğimiz kişi aslında vicdanının sesini dinleyen bir kişi olabilir. Vicdan kavramsal olarak belki kişinin doğruyu ve iyiyi bulmasını sağlamaya yönelik bir şeydir. Peki iyi nedir, kimin ahlakı 'doğru' bir eyleme sürükler, vicdan evrensel midir?
Romalılar halklarını daha cesur yetiştirmek ve ölümü hoş görmelerini sağlamak adına Gladyatörleri her gün halkın önünde savaştırıyor, birbirlerini öldürtüyorlarmış. Durmadan, acı çektiklerini belli etmeden, sevinçle yapmaları gerekiyormuş bunu. Halk buna alıştığı için ölmeyi ve öldürmeyi kahramanca buluyor ve söylemine göre onların ahlak değerleri oluşuyor ve bunun üzerine birini öldürmeleri, onları vicdansız yapmıyor. Fakat buna katılmıyorum. Herkes araştırmalı ve düşünmeli. Kendi doğrusunu, ahlakını bulmalı ve vicdanı bunun üzerine oluşmalı, halkın veya üst statüdeki insanların oluşturduğu üzerine değil. Bu durumda evrensel bir vicdandan bahsedemeyiz. İyi ve kötü ise benim ahlakım ve vicdanım üzerinden yapabileceğim yorumdan ibaret.
'Kötü'yü suçlu olarak görerek Raskolnikov'un bu söze en iyi örnek olarak gösterilebilecek roman karakteri olduğunu söyleyebilirim. Vicdan, suçluyu kendi eliyle teslim ettirebilecek kadar kuvvetli fakat hangi vicdan, hangi çağın vicdanı, hangi insanın vicdanı? Bu sorular da önemli olsa gerek.
Bu alıntıyı okurken benim de aklıma Raskalnikov geldi. 'Kötüler'i 'kötülük yapmış olanlar' olarak kabul edersem bunun doğru olacağını düşündüm. 'Kötü insanlar', vicdanlarındaki eksiklerinden dolayı da 'kötülerdir' bir yandan fakat 'kötülük yapmış iyi insanlar', asıl onların vicdanları onları görünür kılar.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.