Doğayı anlamak insanı anlamaktan her zaman daha kolay olmuştur. Ünlü fizikçi Newton’un hisse senedi
piyasasında alım satım işlemleri yapan bir spekülatör olarak yaşadığı tecrübe buna en iyi örneklerden biri
olabilir. Newton’un hazin hikâyesi, aslında iktisatçıların ve finansçıların ne kadar zor bir iş başarmaya çalıştığını da gösteriyor. Newton 1720’de South Sea isimli şirketin hisse senetlerini alıp satarak kâr elde ederken, şirketin hisse senetlerini iyi bir teklif karşılığında üçüncü kez yeniden satın aldığında 20.000 pound kaybetmiştir (bugünün parasıyla 3 milyon
dolardan fazla). Bu miktar onun hayatı boyunca kazandığı ve biriktirdiği servetinin neredeyse tamamıdır.
Bu talihsiz olaydan sonra Newton şöyle demiştir:
Aylık Popüler Bilim DergisiKitabı okudu
·
2 görüntüleme
Keşke sosyal bilimlerde de elma
daldan kopup pat diye kafamıza düşüverse. Ama öyle olmuyor. Bizim
mahallede negatif bir şokla daldan
kopan elmanın psikolojisi yolda
değişebilir. Mesela diğer elmaların
(yani sürünün) hâlâ dallarında olduğunu görüp irrasyonel bir tercihle
dalına geri dönmeye çalışabilir veya
“madem girdik bu yola bari daha iyi
bir kafaya (örneğin bir Lord’un kafasına) düşelim” de diyebilir.
Gök cisimlerinin
hareketlerini
hesaplayabiliyorum,
ama insanların
çılgınlıklarını
hesaplayamıyorum.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.