Ebeveyn ve Disiplin Anlayışları
Genellikle disiplin denildiğinde ebeveynlerin ilk aklına gelen kelime ceza, ilgi denince ise şımartmak olmaktadır. Fakat bakıldığında disiplin, çocuklara istenilen davranışları öğrenmelerini sağlayarak onlara sorumluluk kazandırmak ve topluma uygun bireyler olarak yetişmelerini sağlamak anlamına gelmektedir. İlgi ise ihtiyacı olan sevgiyi çocuklara verebilmek için çocuklarınıza gösterdiğiniz bütün olumlu davranışları kapsar.
Çocuklarda istenen davranışları geliştirmenin ve istenmeyenleri ortadan kaldırmanın en etkili yolu, istenen davranışın ödüllendirilmesiyle olur. Ödül her zaman maddi olmama, sözel ve davranışsal ödüllerin maddi ödüllere göre daha fazla kullanılması gerekmektedir. İstediğiniz davranışları sergilediğinde çocuğunuza sözel ödüller vermeniz çocuğunuzun o davranışı tekrar yapmasını sağlayacaktır. “Aferin”, “bravo” gibi altın kelimeler ile ya da gülümsemek, alkışlamak veya sarılmak yeterli olacaktır.
0-3 yaş döneminde her zaman çocuğunuzun yanında olabilirsiniz, ama üç yaşından sonra çocuk bağımsızlığını kazanmaya başlar. O andan itibaren çocuğun sosyal gelişimi hızla ve durmadan ilerleme kat eder. Artık çocuk öz bakım becerilerini kendi yapabilecek duruma gelmiştir. Çocuğun birey olmasını desteklemek için öz bakım becerilerini kendisinin karşılamasına izin verilmesi gerekir. Çocukların öz bakım becerilerini geliştirmeleri özdenetim ve sorumluluk duygusunu kazanmaları açısından da önem taşır. Bu neden ile aile içerisindeki oluşturulacak olan kuralların da bu kazanımlar göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Kuralların var olması disiplin için çok önemlidir, çünkü disiplin kural demektir.
Kurallar belirlenirken de çocuğa yapması ve yapmaması gereken şeyler net olarak açıklanmalıdır, hatta bu kurallar bir pano oluşturularak çocuğun odasının duvarına asılabilir ve böylece çocuğun kuralları unuttuğunda hatırlaması sağlanabilir. Ayrıca ebeveynlerin çocuklarının kişiliğini, kendi kişiliklerini, çocuklarının ihtiyaçlarını ve kendi ihtiyaçlarını çok iyi bilmeleri ve bu bilgilere göre bu kuralları oluşturmaları gerekmektedir. Unutmayalım ki ebeveyn disiplinlerini oluştururken kendi ebeveynlerinin disiplin anlayışlarından bazı miraslar getirir. Bundan dolayı anne ve babaların bu mirasları çok dikkatli kullanmaları gerekmektedir.
Ebeveynlerin en çok dikkat etmesi gereken şey ise çocuğun yaş dönemidir. Oluşturulan kurallar çocuğun yaş dönemine uygun olmalıdır. Unutulmamalıdır ki; üç yaşındaki bir çocuğa oyuncaklarını oynadıktan sonra toplamak bir kural olabilirken, beş yaşındaki bir çocuk için masada ailece yemek yedikten sonra kendi tabağını mutfağa kaldırmak bir kural olarak öğretilebilir. Yaş ilerledikçe kural sayısı da buna bağlı olarak artmalıdır.
En önemlisi ise şu ki; kurallar ebeveyn tarafından keyfi olarak değiştirilmemeli ve kuralların değiştirilmesi çok zorunlu ise bunun nedeni mutlaka çocuğa açıklanmalıdır. Kuralları çocuklara uygulatma konusunda ise ebevenler işbirliği içinde ve aynı zamanda tutarlı ve kararlı olmalıdırlar. Eğer ebeveyn çocuğa farklı davranırlar ise ve kararlı olmazlar ise çocuk bunu kendi çıkarı için kullanacak, ebeveynine farklı davranmaya başlayacaktır. Bu neden ile ebeveynler ortak bir disiplin anlayışını benimsemesi gerekmektedir.
Kuralların yalnızca çocuklar için geçerli olmadığı bilinmeli, çocukların ebeveynlerini rol model alarak büyürler. Ebeveynleri nasıl davranır ise çocuklarda aynı şekilde davranırlar. Unutmayın ki çocuklar anne ve babaların aynasıdır. Bu neden ile ebeveynlerin çocuklarına örnek olmaları gerekmekte ve çocuğun sergilemesini istediğiniz bir davranışı ebeveyn olarak sergilemez iseniz sizin bu davranışı çocuğun yapmasını beklemeniz çok büyük bir haksızlık olur.
·
7 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.