Metafizik sorular alanında başıboş kalan akıl, tarihin gösterdiği gibi, bizi hem dogmatik tanrı kanıtlarına, hem de atheist sonuçlara, tanrının yadsınmasına götürmüştür; hem insanın özgür bir varlık olduğuna, hem de determinizme (Kant buna, fatalizm der) aynı rahatlıkla ulaşmıştır.