îlmiyyedek i Bozulmalar:
Osmanlı ilmiyye sınıfı 17. yüzyılda, önceki devirlerdeki üstünlüğünü sürdüremedi. Rönesans ve Reform hareketleri, Coğrafya keşifleri Avrupalıların gözünü açmış ve büyük bir ilerleme göstermişlerdi. Osmanlı bilginleri ise tam tersine bir rahatlık içine girmiş ve hızla ilim seviyelerini kaybetmeye başlamışlardı. Yüzyılın ünlü bilgini Kâtip Çelebi bu durumu eserlerinde acı acı anlatmaktadir.
İlmiyyenin bozulması, onların denetiminde olan adalet, eğitim, şehir ve kazaların belediye işlerine de etki yaptı. Kadılar
rüşvet almaya, çocuk yaştaki kimseler müderris (profesör) tayin edilmeye başladı. Meselâ Sultan III. Murat devrinde, padişah
hocasının oğlu Mehmet Efendi küçük yaşta Mekke kadısı oldu. Bu kayırmalar özellikle adalet işinde olunca sonuçları daha büyük olmuştur. Halk ile devlet arasındaki bağlar zedelenmiştir.