Melville'in eseri yalnız ve işlevi kalmamış, artık toplumdan kopmuş, kimsesiz bir insanı anlatıyor. Bartleby'nin bütün meselesi kitabın son sayfasında Sahipsiz Mektuplar olayında gizli; 1800'lerin sonunda ABD'de kurulan Sahipsiz Mektuplar Ofisi ("Ölü Mektuplar Ofisi") 2006 yılına dek 90 milyon mektuba ev sahipliği yapmış; buraya, gönderilenin bulunamadığı mektuplar gelmiş; mektupların içindeki eşyalar, paralar vb. alındıktan sonra mektuplar yakılmış. Bartleby de önceden burada çalışıyor ve ardından hikâyeyi anlatan karakterimizin yanında çalışmaya başlıyor... ama elbette çalışmak değil onunkisi: sadece yapmamayı, işlevsiz olmayı, dahil olmamayı tercih ediyor Bartleby, böylece giderek bozuluyor, sabitleşiyor. Tabii yazar Bartleby'nin yavaş yavaş bozulmasını ve artık "çalışmamasını" Wall Street'e yönelik bir eleştiri olarak görüyor; Bartleby çalışmıyor, çünkü yaşayamıyor; Bartleby dahil olmuyor, birşey yapmamayı tercih ediyor, çünkü o da aynen o sahipsiz, ölü mektuplar gibi kopuk, zamandan kopmuş, toplumun dışında kalmış bir dışlanmış...hasta olduğundan da değil üstelik, Bartleby kasıtlı olarak, bilerek yapıyor bunları; bilerek bu sistemden, yaşamdan kopuyor, böyle yapmayı tercih ediyor. Böyle yaparak belki de Melville giderek ağırlaşan kapitalist yaşam koşullarının insan ruhuna neler yapabileceğini, ince ve hassas ruhların bu katı ve rekabetçi ortamda Bartleby gibi darmadağın olacağını söylemek istiyor. Melville'in sade anlatımı eserin tamamına yayılmış; rahat okunan ve kitabın ikinci kısmından sonra betimlemeleri daha derinleşen, dili daha bir edebi lezzet veren bir üslûpla yazılmış. Herkese öneriyorum.

Katip BartlebyHerman Melville · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202212,3bin okunma

··

65 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cem