OSMANLI DEVLET adamları, 19. yüzyılın başından itibaren, Avrupa devletlerinin artan üstünlüğünü giderek daha iyi kavramışlar ve buna Batılılaşma siyasetiyle karşı koymaya çalışmışlardır.1 Bu siyasete Osmanlıların eski gücünü yeniden kazanmasına yönelik iki hedef kaynaklık etmiştir. Batılı yöntem ve kurumları alarak Osmanlı İmparatorluğu’nun idaresini verimli hale getirme isteği ve Avrupa çizgisinde ıslahatlar gerçekleştirerek Avrupa devletlerini memnun etme ve böylece onların imparatorluk üzerindeki sürekli baskılarını azaltma isteği.Abdülhamit’in başlangıçta liberal harekete ilgi göstermesinin ve anayasayı desteklemesinin yalnızca oportünist manevralar mı olduğu, yoksa tavrının o zamanki görüşlerini mi yansıttığı (ki bu durumda daha sonra hayal kırıklığına uğradığını varsaymamız gerekir) kesin olarak belli değildir. Kesin olan şey, onun saltanat döneminin Tanzimat döneminin birçok bakımdan devamı olduğudur. Döneminde, eğitim, idare, adalet, ulaşım ve iletişim gibi birçok alanda ıslahat yapıldı ya da yapılan ıslahatlar genişletildi. Eğitim, ulaşım ve iletişim alanlarındaki ıslahatlar özellikle kayda değer niteliktedir. Batı tarzı okulların gerek sayısı, gerek verdikleri mezun sayısı arttı ve 1900’de Darülfünun açıldı.33 Alt tabakalardan gelen öğrenciler artmış ve Batı etkisi, ilk defa yönetici elitin dışındaki kitleye ulaşmıştır. Abdülhamit döneminde, çok katı bir sansür uygulanmasına rağmen, kitapların, dergilerin ve gazetelerin tirajı çok büyük ölçüde artmıştır. Bu yayınlar, içeriklerinin tamamen siyaset dışı olmasına karşılık, modern bilim ve teknoloji ve genel olarak imparatorluk dışındaki dünya hakkında halkın aydınlanmasını sağlamıştır.Yurtdışındaki merkezlerin 1908 devriminin iklimini hazırlamadaki dolaylı katkıları ne kadar büyük olursa olsun, bu devrim öncesindeki olaylara doğrudan etkileri önemsizdir. 1908 devrimi, imparatorluk içinde çalışan grupların çalışmalarının sonucudur.

Milli Mücadelede İttihatçılıkErik Jan Zürcher · İletişim · 2003145 okunma

·

37 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.