Çılgın, âşık ve şair,
Hepsi aynı hayalden beslenir.
William Shakespeare, Bir Yaz Gecesi Rüyası
99
Yaratıcı beyinler yaratmanın en iyi yollarından biri fikir özgürlüğünü teşvik etmektir.
162
Hırçın ergen beyni
Yeni doğmuş bir bebeğin emeklemesini,
yürümesini ve konuşmasını sağlayan sürecin ne olduğunu merak ettiyseniz. İşte bu döşenmeye sürekli devam eden “kablo
hattıdır”. Çocukluk ve erken ergenlik boyunca, bu bağlantılar
aslında gereğinden fazla büyür. Aynı bir bahçıvanın birçok tohum ekip daha sonra körpe bitkilerden en dayanıklılarını seç
mesi ve diğerlerini ayıklaması gibi, beyin de gereğinden daha
fazla bağlantı -spina ve sinaps- yaratır. Ergenliğin son, yetiş
kinliğin ilk yılları boyunca, “budama” olarak bilinen bir süreç
gerçekleşir ve beynin daha etkili, verimli ve olgun bir şekilde çalışması için fazladan bağlantılar kesilip ayıklanır. Sizin
hırçın yeniyetmenin hoş bir yetişkine dönüşmesinin nedenini
merak ettiyseniz, işte büyük olasılıkla aşırı yüklü ve budanmamış beyninin sonunda güzelce temizlenmiş olmasıdır.
186
Sıradan olması değersiz olduğu anlamına gelmiyor.
203
Başarılı
insanların çoğu gündüzleri bir alanda, boş zamanlarındaysa
bambaşka bir alanda çalışmanın faydalarını görmüştür.
208
Hayal edebilecekleriniz hayal edebildiklerinizden çok daha
fazladır.
215
Televizyon çoğu evde her zaman el altında olan
bir bebek bakıcısı konumundadır.
216
Cocuklara kitap sevmesi verebilmeye dair
Elektrik ampulü olan bir lambaya bakıp sorun: “Işığı yakıp
parlak olmasını sağlayan düğmeye bastığımız zaman neler
olur?” Bu bir dizi başka soruya yol açacaktır, örneğin, “Elektron nedir? Akışını ne sağlar?” Uçakta giderken sorun, “Bu kadar ağır bir uçak havada nasıl gidebiliyor?” Bu da yine bir dizi
başka soruya yol açacaktır, örneğin, “Hava boşluğu nedir?”
Sorulabilecek daha basit birçok soru var. Çimler neden yeşildir? Tavşanlar ne yer? Nerede uyurlar? Kışları nerede yaşarlar
ve yiyeceklerini nasıl bulurlar? Yıldızlar neden göz kırpar? Yıldızla gezegen arasındaki fark nedir? Gezegen adları nelerdir?
Gökyüzünde nasıl dizilmişlerdir? Neden birbirlerinin çevresinde hareket eder gibi görünürler? Güneş nedir? Ay nedir?
İnsanlar neden hırsızlık yapar? Neden yalan söylerler? Neden
bazen birbirlerine karşı acımasız davranırlar? İnsanlar neden
birbirine karşı naziktir? Birbirlerini neden öldürürler?
Elbette, çocuğunuz da sorular soracaktır. Bazen cevabı bilemeyeceksiniz. Bilmiyorsanız, soruyu geçiştirmeyin. Cevabı
nı bulmayı ortak bir proje haline getirin. Belki de çocuğunuzla
birlikte bir kitapçı ya da kütüphaneye gidip o konuda bir kitap araştıracaksınız. (Bu kitaplara ilgi uyandırmada rol modeli
oluşturmak için iyi bir fırsattır.) Belki de internete bakarsınız.
İnternet harika bir kaynaktır; ama çocuğun tek ya da başlıca
kaynak olduğunu zannetmemesi için dikkatli olun. Kitaplara
başvurmayı önermeye ek olarak, doğrudan gözleme başvurmayı da önerin. Bazı sorular içinse, karşılıklı fikir alışverişi de
iyi bir yaklaşımdır.
224