İslam dünyasında seküler veya dini (Suud-İran) diktatörlüklerin kurulması ve paralel olarak İsrail başta olmak üzere ABD ve Batı'nın Ortadoğu'ya sarkıntılık etmesiyle oluşan politik hayal kırıklıkları, bölgede başlıca üç türlü tepki olarak ortaya çıkmıştır: 1. Pasif nihilizm (mistik-zahit/tasavvufi hareketler).
2. Aktif nihilizm (intihar saldırıları/terörizm, mezhep savaşları).
3. Ahlaki özneliği seçen direnişçi hareketler. İhvfuı-ı Müslimin Hareketi (Mursi) ve onun bölgedeki değişik versiyonları (Hamas) , Türkiye'de Necmettin Erbakan'ın öncülüğündeki "Milli Görüş" Hareketi, Gannuşi'nin öncülüğündeki "Nahda" ve Aliya İzzet Begoviç'in Bosna' da yürüttüğü siyasi mücadele, genellikle üçüncü yolu tercih etmiştir.