İnsani olmayan amaçlara hizmet eden bürokrasi bu yeteneğini yalnızca bünyesinde çalışanların değil aynı zamanda bürokratik örgütlenmenin sınırlarının çok ötesindekilerin de ahlâki güdülenimlerini susturarak göstermektedir; bunu, yok etmeye ister istemez tanık olanlar kadar yok etmek niyetinde olduklarının da kendini koruma güdülerine hitap ederek yapar. Soykırımın bürokratik yönetimi kurbanlarından birçoğunun yardımım ve kenarda duranların çoğunun da ahlâki ilgisizliğini elde etmişti. Muhtemel kurbanlar "psikolojik tutsak'lara dönüştürülmüştür; söylenenlere boyun eğmenin ödülü olarak iyi muamele görecekleri yanılgısına düşen bu insanlar sıklıkla zalimlerinin elinde oyuncak olmuş ve kendi felaketlerine yardım etmişlerdi. Hâlâ bir şeylerin kurtarılabileceğinden, bazı tehlikelerin savuşturulabileceğinden umutlarını kesmiyorlardı, yeter ki zalimler boş yere rencide edilmesinler; bu işbirliği nasıl olsa ödüllendirilirdi. Sayısız örnekte, öngörülü uyma denen bu olgu ortaya çıkmıştır: Kurbanlar, niyetlerini önceden tahmin ederek ve bunu zevkle yerine getirerek zalimleri hoşnut etmek için yollarından çekilmiştir. Her şeyden önce, nihai kaderlerinin kaçınılmazlığıyla son ana kadar yüz yüze gelmemişlerdir. Yok olmaya giden yolda atılan her bir adım onlara sevimsiz ancak son olmayan ve elbette dönüşsüz de olmayan bir adım olarak sunulmuştur; her adım onları tek bir rasyonel çözümü -şaşmaz biçimde nihai yok olmayı bir parça daha yaklaştıran bir çözümü- olan açıkça tanımlanmış bir seçimle karşı karşıya bırakmıştır. Soykırımı yönetenler böylelikle amaçlarına asgari düzensizlikle ve neredeyse direnişle karşılaşmadan ulaşmışlardır; gaz odalarına giden uzun, uysal yürüyüşte denetim için çok az muhafıza gerek duyulmuştur.
··
1 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.