Darwin'e göre vicdan
İnsan, eski izlenimlerin zihninden yeniden geçmesini önleyemez; bundan ötürü, başka insanların zararına karşılık doyurulmuş açlığın, alınmış öcün, ya da atlatılmış tehlikenin izlenimleri, aşağı yukarı ve her zaman var olan duygudaşlık içgüdüsü ile, ve başkalarının övülmeye değer ya da kınanmaya yaraşır saydığı şeyler konusundaki eski bilgisi ile karşılaştırmaya zorlanır. Bu bilgi onun belleğinden silinemez ve içgüdüsel duygudaşlıktan ötürü pek önemli sayılır. İnsan, bunun sonucu olarak, var olan bir içgüdünün ya da alışkanlığın sanki kendisini engellediğini duyar, ve bu, bütün hayvanlarda, yerinmeye ya da tam mutsuzluğa yol açar.
Eylem anında insan, kuşkusuz, daha kuvvetli olan içtepiye uyar; bu, arada bir, onu en soylu işleri yapmaya zorlar, ama çoğu zaman, başka insanların zararına olarak, kendi tutkularını doyurmasına yol açar. Ancak, tutkuların doyurulmasından sonra, geçmiş ve zayıflamış izlenimler her zaman direngen olan toplumsal içgüdünün ve soydaşlarının iyi düşüncelerine olan derin saygısının karşısında yargılanınca, elbette ettiğini bulur. O zaman acınma, yazıklanma, üzüntü ya da utanç duyar; yalnız, bu son duygu, aşağı yukarı tümü ile başkalarının yargısına bağlıdır. Bunun üzerine, ileride başka türlü davranmaya oldukça kesin karar verir; bulunç(vicdan) budur; çünkü bulunç geçmişi unutamaz, gelecek için bir kılavuz gibi iş görür.
·
1 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.